پیام آذری- توسعه تکنولوژی‌های ارتباطی بر مشاغل بسیاری تاثیرگذار بوده است برخی
مشاغل را تعطیل کرده و در عین حال فرصت‍‌های جدیدی برای کسب و کار ایجاد
کرده است. در این بین یکی از مشاغلی که در افواه عمومی به نظر می‌رسد
دستخوش تغیییر شده شغل نامه‌رسانی است. برای یادآوری این حس نوستالژی و
اینکه نامه‌رسان‌ها امروز چه شرایط کاری دارند، سراغ بهروز قاسمی یکی از
نامه‌رسان‌های قدیمی و اردبیل رفتیم. قاسمی 27 سال است در اداره پست اردبیل
مشغول کار است که 15 سال نامه‌رسان بوده و بقیه مدت کاری هم به عنوان
مسئول تجزیه و توزیع مرسولات در اداره مشغول به کار است.
ایرنا: با توجه به کم شدن نامه‌های مکتوب الان نامه‌رسان‌ها چه چیزی جابجا می‌کنند و توسعه تکنولوژی چه تاثیری در کار شما داشته است؟
الان دیگر کسی نامه نمی‌نویسد ، به‌طوری که روزانه به سختی 20 نامه وارد
استان می‌شود. یادم می‌آید در سال‌های اول که نامه‌رسان شده بودم، روزانه
چند گونی نامه عادی داشتیم. الان هم با توسعه تجارت الکترونیک مردم به
خریدهای اینترنتی روی آورده‌اند و هم حجم و هم تعداد مرسوله‌ها زیاد شده
است و هر نامه‌رسان 60 تا 70 بسته کوچک به مردم تحویل می‌دهد.
صندوق‌های محلات الان چه کارکردی دارد؟
ما در اردبیل 61 صندوق محله داریم ، علاوه بر نامه‌های عادی که مردم در
آن می‌اندازند، کسانی که کارت ملی ، شناسنامه یا هر مدرک دیگری پیدا
می‌کنند آن را در صندوق‌های محله می‌اندازند. همکاران ما هم هر هفته این
صندوق‌ها بازگشایی می‌کنند ، بعد متصدی باجه آنها را در سامانه پست یافته
ثبت می‌کند و کسانی که مدارک خود را گم کرده‌اند با رهگیری شماره ملی
می‌توانند مدارک خود را پیدا کنند.
چطور نامه‌رسان شدید؟
در سال 1372 که دوران سربازی را می‌گذراندم وقتی نامه‌های خانواده را
دریافت می‌کردم خیلی خوشحال می‌شدم ، هنوز هم اولین نامه‌ای که در دوران
سربازی نوشتم را نگه داشته‌ام. آن موقع خیلی دوست داشتم بعد از اتمام خدمت
سربازی نامه‌رسان شوم و دل مردم را شاد کنم. درست یک سال بعد از پایان خدمت
سربازی به من پیشنهاد شد به عنوان پستچی مشغول کار شوم. با اینکه
می‌دانستم کار نامه‌رسان‌ها با موتور است و خیلی از موتور می‌ترسیدم با این
حال نامه‌رسان شدم.
آن موقع حقوق دریافتی شما چقدر بود و چطور نامه‌ها را توزیع می‌کردید؟
در اول کار با پای پیاده نامه‌ها را توزیع می‌کردم ، بعد از یک سال
دوچرخه خریدم. آن سال‌ها مجلاتی می‌آمد که وزن بالایی هم داشت. اینها را
روی خورجین دوچرخه می‌گذاشتم حقوق دریافتی من آن موقع 250 هزار ریال بود که
آن را به خانواده می‌دادم ، بعد روزانه هزار و 500 ریال از مادر می‌گرفتم
که 500 ریال برای تعمیر روزانه دوچرخه و هزار ریال هم هزینه ناهار من بود.
با توجه به سنگینی مرسولات تقریبا هر روز دوچرخه‌ام خراب می‌شد.
چه خاطراتی از آن دوران دارید؟
نامه‌رسان و پستچی بودن شغل سختی است چرا که این شغل نه تنها درآمد
آنچنانی ندارد، گرما و سرما هم نمی‌شناسد و تعطیلی در این شغل معنا ندارد.
معمولا در فصل زمستان و بارش برف شرایط کار خیلی سخت می‌شد به‌طوری که
قندیل یخ از خورجین دوچرخه آویزان می‌شد. یکی از بهترین خاطرات من نامه
پیدا شدن یک کودک بود. آن موقع تلگراف به مرکز ماکروی می‌آمد ، ما هر روز
صبح تعدادی از تلگراف‌ها را می‌گرفتیم و بین صاحبانشان توزیع می‌کردیم. ماه
رمضان بود و هوا هم بارانی بود بعد از اینکه نامه‌ها را تحویل مردم دادم
به منزل رفتم وسایل را ریختم زمین ، دیدم یک تلگراف باقی مانده است. پاکت
تلگراف باز بود که دیدم یک کودک گم‌شده در تهران پیدا شده است و گفته بودند
بیایید فرزند خود را ببرید. بدون اینکه افطار کنم به محل برگشتم آدرس هم
غلط بود با جستجو از اهالی محل آدرس را پیدا کردم و نامه را دادم ، آن قدر
خوشحال شدند که غیرقابل وصف بود. هنوز هم بهترین خاطره من از نامه‌رسانی
است.
در زمان شیوع کرونا مثل پرستاران ما هم درگیر بودیم ، بعضا مردم حاضر
نبودند با مراجعه به درب منزل از نامه‌رسان مرسوله را دریافت کنند.
متاسفانه آقای رضا پیرآزاد از همکاران ما بر اثر کرونا به رحمت خدا رفت.
برخورد مردم با نامه‌رسان‌ها چگونه است؟
مردم همیشه با احترام با ما برخورد می‌کنند، وقتی خوشحالی مردم را موقع
دریافت بسته و یا نامه می‌بینیم خستگی از تن ما بیرون می‌رود و یا وقتی
بچه‌ای همراه پدر یا مادر موقع تحویل مرسوله اصرار به بازکردن نامه می‌کند،
از بهترین لحظات زندگی ما هست.
شما در اردبیل هر روز چه تعداد نامه و یا مرسوله جابجا می‌کنید؟
روزانه به‌طور میانگین حدود 6 هزار انواع مرسوله پستی از نقاط مختلف
کشور به استان اردبیل ارسال می‌شود که از این تعداد سه هزار مرسوله در
شهرستان اردبیل توسط 31 نامه‌رسان و پستچی توزیع می‌شود ، بقیه نامه‌ها هم
برای توزیع به شهرستان‌ها ارسال می‌شود.
فاصله زمانی مرسوله از مبداء تا مقصد چقدر است؟
بستگی به نوع ارسال دارد، ما پنج نوع مرسوله داریم؛ اگر به‌صورت پیشتاز
ویژه ارسال شود در اولویت توزیع قرار دارد و24 ساعته تحویل گیرنده می‌شود.
اگر به‌صورت پیشتاز و سفارشی ارسال شود تا 48 ساعت و اگر مرسوله به‌صورت
عادی و یا امانت ارسال شود تا 72 ساعت به گیرنده تحویل داده می‌شود.
مهم‌ترین مشکلی که شما به آن مواجه هستید چیست؟
50 درصد اماکن و ساختمان‌های شهر اردبیل پلاک ندارد. مردم هم به نوشتن
آدرس به‌ویژه آدرس گیرنده توجه کافی نداشته و آدرس را به‌طور کامل
نمی‌نویسند که این اقدام آنها علاوه بر معطلی نامه‌رسان‌ها باعث می‌شود
مرسوله به‌موقع به دست گیرنده نرسد و یا برگشت داده شود.
مرسولات در صورت عدم تحویل به کجا برگشت داده می‌شود؟
اگر آدرس گیرنده به‌درستی در مرسوله نوشته نشود مرسوله به آدرس فرستنده
عودت داده می‌شود ولی اگر با مراجعه نامه‌رسان به آدرس گیرنده، گیرنده به
هر علتی حضور نداشته باشد، نامه‌رسان دوباره به محل مراجعه و تلاش می‌کند
تا به نحوی مرسوله را به گیرنده تحویل دهد. با توجه به اینکه شماره تماس
گیرنده در بسته‌ها درج می‌شود، نامه‌رسان‌ها با تماس تلفنی و یا با نصب
یاداشتی در آدرس محل به گیرنده اطلاع می‌دهد. گیرنده باید تا یک هفته به
اداره پست مراجعه و مرسوله ارسالی را دریافت کند، چرا که بعد از یک هفته به
دلیل عدم دریافت، مرسوله به آدرس فرستنده عودت داده می‌شود.
درباره نامه‌رسان شعری به خاطر دارید؟
یکی از همکاران در اداره شعری را می‌خواند که چند بیت از آن یادم هست:
نامه‌رسان محض رضای خدا
کی گذرت افتد بر کوی ما
عقده شود از جگر برده وا
سلسله کی وا شود از دست و پا
نامه‌رسان نامۀ من دیر شد
خون برگ زال زمان شیر شد
****
ماه پی ماه فرا می‌رسد
شب پی شب‌ها به صبا می‌رسد
خطّ "سلیمان" به "سبا" می‌رسد
پس چه زمان نوبت ما می‌رسد
نامه‌رسان نامۀ من دیر شد
کودک ولگرد فلک پیر شد