بزرگنمايي:

پیام آذری- همه ساله بیمارانی از کشورهای همجوار نظیر عراق، ترکیه و جمهوری آذربایجان برای درمان به آذربایجان غربی سفر می‌کنند اما برخی از آنان در همان بدو ورود به کشورمان در مرز توسط سودجویان به مسیرهایی هدایت می‌شوند یا به پزشکانی معرفی می‌شوند که هزینه های آنان را افزایش داده و رضایتمندی بیماران را کمتر می کنند که همین امر نیز می تواند مخاطره ای بر سر راه آینده گردشگری سلامت در استان باشد.

علاوه براین راهنما نداشتن و مسلط نبودن به زبان، باعث می شود که دلالان جولان بیشتری داده و هزینه های آنان را افزایش دهند و این وضعیت بدون تردید، گردشگران سلامت را از سفر دوباره به این استان برای درمان منصرف کرده و به کشورهای دیگری هدایت می‌کند و در آمدی که باید به جیب استان می‌رفت یا به جیب دلالان می‌رود و یا کشورهای دیگر از آن منتفع می شوند.

این اتفاق خوشایندی برای استانی که دارای امکانات بهینه برای درمان و مهمتر از همه جاذبه‌های طبیعی و درمانی همانند آب‌های معدنی شفا بخش و بی نظیر است، به شمار نمی رود.

آذربایجان غربی به دلیل برخورداری از پتانسیل‌هایی چون چشمه‌ها، آب‌های معدنی، آبشارهای مختلف، مراکز آب درمانی، ماساژ درمانی و آب و هوای معتدل همواره میزبان گردشگرانی بوده که برای درمان این استان را انتخاب کرده و مسافت‌های زیادی را پیموده‌اند.

برخورداری از ظرفیت مرز و همجواری با سه کشور خارجی، دیگر امتیاز این استان است که می‌تواند در جذب گردشگران حوزه سلامت و پذیرا شدن و ارائه دادن خدمات پزشکی و درمانی به آنها نقش مهمی ایفا کند؛ اما جولان دلالان و سودجویان در حوزه گردشگری سلامت و در کمین نشستن آنان برای صید گردشگران این حوزه، مانعی است که اجازه نمی‌دهد این ظرفیت و پتانسیل ارزشمند رشد یافته و به اوج برسد.

رونق گردشگری سلامت نیازمند ارتباط تنگاتنگ میراث فرهنگی و علوم پزشکی

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی در این خصوص اظهار کرد: با توجه به اینکه این استان از بیمارستان‌ها و پزشکان متخصص و حاذقی برخوردار است و سطح پزشکی این استان در قیاس با کشورهای دیگر بالاتر است و همچنین هزینه های درمانی بیمارستان های این استان نسبت به کشورهای دیگر پایین تر است، بر همین اساس بیماران کشورهای همجوار این استان را برای درمان انتخاب می کنند.

مرتضی صفری ادامه داد: گردشگری سلامت یکی از انواع گردشگری است که آذربایجان غربی به‌دلیل هم‌مرزی با سه کشور خارجی، داشتن زیرساخت‌های درمانی و ارزان بودن خدمات درمانی ظرفیت بالایی در این حوزه دارد.

وی اضافه کرد: متاسفانه سازو کار دقیقی در این مورد تعریف نشده است و برخی افراد ناشناخته، دلال و سودجو بیماران را شناسایی کرده و به استان می آورند.

وی با بیان اینکه در هشت ماه گذشته بیش از پنج جلسه بین میراث فرهنگی و علوم پزشکی پیرامون گردشگری سلامت و تسهیل روند آن برگزار شده، افزود: عدم هماهنگی بین میراث فرهنگی و علوم پزشکی یکی از اساسی ترین دلایلی است که باعث شده گردشگری سلامت مسیر خود را به خوبی طی نکند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی ادامه داد: برای رونق و توسعه گردشگری سلامت در استان باید دستگاه‌های مربوطه از جمله دانشگاه علوم پزشکی و اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان ارتباط تنگاتنگی داشته و حمایت‌های لازم را از این حوزه داشته باشند.

ایجاد دفاتر در کشورهای هدف

صفری اضافه کرد: برای رسیدن به هدف در این خصوص، باید در کشورهای همسایه و مبادی گردشگری سلامت، دفاتری داشته باشیم که کاملا شناخته شده باشند و بیماران به این دفاتر مراجعه کنند که این اتفاق با همکاری وزارت امور خارجه، استانداری آذربایجان غربی و اتاق بازرگانی محقق می شود.

وی با بیان اینکه بیش از 20 آژانس مسافرتی دارای مجوز جذب گردشگر سلامت در آذربایجان غربی وجود دارد، گفت: راه اندازی دفاتر در کشورهای هدف باعث می شود تا بیماران دراین دفاتر ثبت نام کرده و از طریق آژانس های مجوز دار وارد استان شده و به مقصد مورد نظر خود بروند.

وی افزود: مراکز دارای وی‌آی‌پی شامل بیمارستان میلاد، امام خمینی (ره)، بیمارستان امیرالمومنین خوی و چند مرکز دیگر از مراکزی هستند که می توانند برای گردشگران سلامت خدمات ارائه دهند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی ادامه داد: عراق، اقلیم کردستان، ترکیه و جمهوری آذربایجان از جمله کشورهایی هستند که بیمارانی از این کشورها وارد استان می شوند. 20 آژانس مسافرتی دارای مجوز گردشگر سلامت در آذربایجان غربی وجود دارد.

وی در خصوص دریافت حق ویزیت بالا از بیماران کشورهای همجوار نیز اظهار کرد: وقتی فرایند قانونی و نظارت پذیر نباشد و افراد غیر مسوول به نوعی موضوع را مدیریت کنند، چنین وضعیتی خواهد بود.

صفری با بیان اینکه دلالان و سودجویان تنها به دنبال منافع خود و درآمد بیشتر هستند، اظهار امیدواری کرد این روند معیوب به شفافیت برسد.

دلالان در هر دو طرف مرز در کمین گردشگران سلامت

کارشناس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی هم گفت: برخی از افراد در پایانه‌های مرزی با کمک رابط‌هایی که در کشورهای هدف دارند، با ورود مسافر بیمار به پایانه‌ها، آنها را به خانه‌های مسافر غیرمجاز برده سپس به پزشکانی که با آنان ارتباط برقرار کرده‌اند، معرفی و مبالغ کلانی از آنها برای اقامت و درمان دریافت می‌کنند.

ریتا خضرزاده ادامه داد: این روند باعث می‌شود تا بسیاری از اوقات بیماران خارجی به پزشکان غیر مجرب معرفی و تبعات نامطلوبی نصیب‌شان شده و با مشکلات متعددی روبرو شوند.

وی اظهار کرد: جولان دلالان، سودجویان و شکار گردشگران سلامت توسط آنها و گرفتاری‌های که نصیب بیماران خارجی می‌کند، باعث شده تا نگاه بیماران نسبت به این استان منفی شود و دیگر راهی این استان نشده و کشورها یا استان‌های دیگر کشورمان را برای درمان انتخاب کنند.

خضرزاده یادآور شد: دلالان در هر دو طرف مرز به کمین این قبیل مسافران نشسته‌اند و با توجه به اینکه به زبان مردم منطقه آشنایی دارند، به راحتی از مسیر اصلی درمان منحرف‌ می‌کنند. کادر درمانی مجرب در آذربایجان غربی از عوامل مهمی است که باعث شده از کشورهای همجوار، این استان را برای درمان انتخاب کنند.

وی افزود: نبود تعرفه مشخص هم از دیگر عواملی است که بیماران خارجی را با هزینه‌های گزاف مواجه می‌کند بنابراین همراهی و همگامی دستگاه‌ها و نهادهایی چون دانشگاه علوم پزشکی، وزارت امور خارجه، گمرگات، پایانه‌های مرزی، نهادهای امنیتی و همچنین اتاق بازرگانی می‌تواند گامی مهم در کمک به رشد و توسعه گردشگری سلامت در این استان باشد.

پایگاههای ثابتی در کشورهای هدف ایجاد شود

یک پزشک عمومی ارومیه ای هم در این باره گفت: گردشگری سلامت پتانسیل بزرگی است که در صورت سازمان یافتگی و هدایت صحیح آن می‌تواند منبع ارزآوری خوبی برای این استان باشد.

دکتر کاظم تارقلی اظهار کرد: برای سازماندهی بهتر به این ظرفیت، باید در آن سوی مرز و در کشورهای همجوار پایگاه‌های ثابتی از طرف آذربایجان غربی دایر شود تا با بیماران ارتباط برقرار کنند و پس از غربالگری اولیه زمینه برای سفر بیماران کشورهای همجوار به این استان فراهم شود.

وی ادامه داد: کادر درمانی مجرب در آذربایجان غربی از عوامل مهمی است که باعث شده افرادی از کشورهای همجوار این استان را برای درمان انتخاب کنند بنابراین سازمان یافته شدن سیستم پذیرش و هدایت بیماران می‌تواند کمک بزرگی به توسعه منطقه کند.

این پزشک عمومی اضافه کرد: نباید اجازه داده شود تا بیمارانی که از کشورهای همجوار می‌آیند ناراضی به کشور خود باز گردند بلکه باید زمینه‌ای فراهم شود تا وجهه ای مناسب از جمهوری اسلامی ایران و به تبع آن آذربایجان غربی به دنیا نشان داده شود.

کسانی را گردشگر سلامت می‌دانند که به منظور برخورداری از خدمات سلامت، شامل پیشگیری و درمان به یک مقصد سفر می‌کنند؛ این حوزه از گردشگری را با عناوین مختلفی می‌شناسند که از میان آنها می‌توان به «توریسم سلامت و توریسم درمان» اشاره کرد.

طبق تعریفی که سازمان WTO از گردشگری سلامت ارایه داده است به فردی که برای استفاده از یک‌سری خدمات به منظور بهبود یا افزایش سلامت و روحیه به محلی خارج از محل سکونت خود برود و بیش از 24 ساعت در آنجا بماند، گردشگر سلامت می‌گویند. این خدمات می‌توانند شامل آب‌ها و چشمه‌های معدنی، آب‌وهوا، مداخلات پزشکی و مواردی از این قبیل باشند.

مراکر آب درمانی، لجن درمانی، مراکز ماسه درمانی، ماساژ درمانی و نمک درمانی همانند آبگرم هفت آباد ارومیه، آبگرم احمدآباد تکاب، سواحل دریاچه ارومیه، آبگرم ایستی سو سلماس، آب معدنی شیخ معروف، آب معدنی گراوا مهاباد و آب معدنی گراوان سردشت از جمله مراکز و مناطقی است که ظرفیت ارائه خدمات گردشگری سلامت را دارند.

مرکز گردشگری سلامت ارومیه، مرکز آب درمانی قطور خوی، مرکز آب درمانی چالدران و همچنین مرکز در دست اقدام و تکمیل گردشگری سلامت بند ارومیه از مراکز گردشگری سلامت استان به شمار می‌روند.

سایت‌های چند زبانه انگلیسی و فارسی بیمارستان امام خمینی (ره)، امام رضا (ع)، عارفیان، شفا و دکتر صولتی از جمله سایت واحدهای درمانی دارای مجوز پذیرش بیماران بین‌الملل هستند.

همچنین اقلام‌ تبلیغاتی اعم‌ از کاتالوگ، بروشور و تراکت در حوزه گردشگری سلامت و پزشکی به زبان فارسی و سایر بروشور و کتابچه‌های گردشگری به زبان‌های فارسی، انگلیسی، ترکی استانبولی و آذری ترجمه شده تا در اختیار مسافرین ورودی قرار گیرد.

گردشگری به عنوان صنعت سوم جهان نامگذاری شده است و برخی از کشورها نظیر اسپانیا از طریق این صنعت امرار معاش می‌کنند؛ آذربایجان غربی حدود 967 کیلومتر مرز مشترک با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان دارد ولی گردشگری سلامت این استان با خدمات ارزان درمانی تاکنون از سود ناشی از این حضور کم بهره بوده است.