بزرگنمايي:

آذري انلاين- وقتي در ليست آسيب‌هاي اجتماعي بيکاري، اعتياد و طلاق و... را پشت سر گذاشته و سبقت مي‌گيرد و وقتي جوانان بيکاري را واضح‌ترين تصوير از آينده خود مي‌دانند، آيا زمان آن نرسيده که فرصت‌ها را جدي بگيريم؟

فرصت‌هاي شغلي فقط روي ميز و صندلي‌هاي اداره‌ها معنا نمي‌شوند، در سرزمين ما از زمين تا آسمانش نيازمند ساختن است و يکي از نمونه‌ها، مجموعه مس سونگون است. معدن‌هايي که مي‌توان از آن‌ها اشتغال استخراج کرد!

معدن مس سونگون و کارخانه توليد مس سونگون در استان آذربايجان شرقي واقع شده و فاصله اين مجموعه از شهر تبريز 130 کيلومتر، از اهر 75 کيلومتر و از ورزقان 30 کيلومتر بوده و در محدوده روستاي تخريب شده سونگون واقع است.

ذخيره احتمالي اين معدن بيش از يک ميليارد تن و ذخيره قابل استخراج آن (با توجه به اکتشافات انجام گرفته) حدود 796 ميليون تن برآورد شده‌است که در مجموع کل ذخاير قطعي، احتمالي و ممکن در محدوده کانسار سونگون حدود 1٫7 ميليارد تن سنگ مس با عيار 61/. ٪ است است.

در اين معدن غير از فلز با ارزش مس، موليبدن، طلا، نقره و ديگر عناصر با اهميت به صورت فلزات همراه وجود دارند.

پروژه‌اي که دست جوانان را گرم کار مي‌کند

يکي از بحث‌هايي که همواره در مورد مس سونگون مطرح بوده، تغليظ يا ذوب مس و ايجاد صنايع پايين دستي مطرح است. علي‌رغم اينکه از معادن مس سونگون ميزان بالايي از مس کشور استخراج مي‌شود، ولي به دليل نبود تجهيزات و امکانات براي ذوب به ديگر شهرهاي ايران که مساقت زيادي با ورزقان دارند و يا حتي با افتخار به کشورهايي چون چين صادر مي‌شود.

زماني که قرار شد ظرفيت ذوب مس در سونگون به وجود بيايد و دست صدها بلکه هزاران جوان را در منطقه به کار گرم کند، گويا دم عده‌اي گرم نشد و مخالفت‌هاي فراوان مانع ساخت پروژه گرديد.

رضا عليزاده، نماينده مردم ورزقان در مجلس شوراي اسلامي جزو افرادي بوده است که به جد ماجراهاي مس سونگون را تعقيب و براي پيش‌روي طرح‌ها تلاش کرده است. او شرح مي‌دهد: 38درصد مس کشور در شهرستان ورزقان توليد مي‌شود و اين ظرفيت بزرگي براي منطقه شمالغرب کشور به شمار مي‌آيد که به قطب مس تبديل شود.

مديريت جديد و توقف پروژه‌اي عظيم

وي ادامه مي‌دهد: حدود 20سال است که فعاليت‌ها در اين منطقه شروع شده ولي آنطور که برنامه‌ريزي شده بود، کارها پيش نرفته است.

نماينده مردم ورزقان در مجلس بيان مي‌کند: سالانه 300هزار تن با عيار 25 الي 30درصد مس در فازهاي 1 و 2 مجموعه تغليظ مي‌شود اما در سال 90 تصميم گرفته شد که فاز سوم با ظرفيت 240هزار تن احداث گردد.

وي اضافه مي‌کند: در همان مواقع تصميم‌گيري، مقرر شد که پروژه ذوب مس فاز 3 به همراه احداث مرکز تبديل گاز co2 به اسيد فولکوريک با ظرفيت 750هزار تن و پالايشگاهي با ظرفيت 2تن به پيمانکار سپرده شود.

عليزاده خاطرنشان مي‌کند: رقمي که پيش‌بيني شده بود 1ميليارد دلار بود و پيمانکار شروع به کار کرد و با هزينه 350 ميليون دلار ساختمان‌هاي مجموعه را در يک هکتار تا حدود زيادي ساخت اما در اواخر دوره هشتم مجلس مديريت مس سونگون عوض شد و پروژه را متوقف کرد.

وي تصريح مي‌کند: نظر مديريت جديد مس سونگون اين بود که مس‌هاي استخراج شده در اين منطقه به کرمان حمل شده و آنجا ذوب شود و به عبارتي تمام عمليات پايين‌دستي در کرمان صورت بگيرد.

صادرات فرصت‌ها به چين

اين نماينده مجلس مي‌گويد: متاسفانه توانستند وزارت‌خانه را براي توقف طرح توجيه کرده و کنسانتره را به کرمان بفرستند ولي باتوجه به اينکه در کرمان هم امکانات کافي براي ذوب مس سونگون نبود، بحث صادرات به کشورهايي چون چين که امکان ذوب دارند، مطرح شد.

وي در ادامه عنوان مي‌کند: سال قبل من مجددا اين موضوع را پيگيري کردم ولي شرکت ملي مس مخالفت کرد. حدود يکسال به صورت خيلي فشرده جلساتي داشتيم. در اين جلسات مجمع نمايندگان استان، اعضاي کميسيون، نماينده ولي فقيه در استان و استاندار و کل مردم اعم از اصحاب رسانه و... همراهي کردند.

 وي با ابراز تاسف خاطرنشان مي‌کند: زماني که طرح ما را متوقف کردند، افزايش ظرفيت‌هاي کرمان را شروع کردند تا کنسانتره‌هاي ما برود آنجا و ذوب شود. به عبارتي نمي‌خواستند ورزقان به قطبي تبديل شود که مقابل کرمان بايستد.

عليزاده مي‌افزايد: در آخرين جلسه به اين نتيجه رسيديم که مجددا اين بحث را احيا کنيم. صورت جلسه‌اي در دفتر وزير نوشته شد که 100هزار تن مس کاتد در منطقه ما توليد شود و با توجه به اينکه منطقه ما به جنگل‌هاي ارسباران نزديک است و گردشگري اهميت دارد، اين بند را اضافه کرديم که  بايد بحث آلايندگي و زيست محيطي در نظر گرفته شود.

مناقصه‌اي ميان 7شرکت بين‌المللي

وي درباره سومين مطلب صورت‌جلسه ابراز مي کند: قرار شد که انجام طرح را در اختيار شرکت‌هاي خارجي که در اين عرصه صاحب‌سبک و نام هستند بگذاريم و 12شرکت دعوت شدند که از اين تعداد 7 شرکت شرايط لازم را داشتند و پيش آمدند.

وي ادامه مي‌دهد: شرکت مشاوري از کانادا انتخاب شد تا 7شرکت را  بررسي کند تا ببيند پيشنهاد کدام بهترين است. 7شرکت روش هاي مختلفي براي فرآوري داده بودند و نهايتا قرار است از بين دو شرکت، شرکتي که قيمت مناسب‌تري پيشنهاد کرده به عنوان برنده اين مناقصه بين‌المللي شناخته شود.

نماينده مردم ورزقان در مجلس شوراي اسلامي با بيان اينکه حدود 80درصد از ساختمان‌هاي پروژه ساخته شده اعلام مي‌کند: شرکتي که به عنوان پيمانکار معرفي مي‌شود بايد به فکر تجهيزات و تاسيسات باشد.

دردسر زيادي براي مديران

وي تاکيد مي‌کند: براي شرکت مس ايران که از فروش و صادرات مس خام به ساير کشورها حدود 80درصد از سود مورد نظر خود را مي‌برد، ذوب مس شايد دردسر زيادي بنظر بيايد.

عليزاده تشريح مي‌کند: در کشور ما حدود 15ميليون نفر بيکار وجود دارد و هرسال 600هزار نفر به اين تعداد اضافه مي‌شود در حالي که در کشوري با اين‌ ظرفيت‌ها مي‌توان سالانه 600هزار شغل ثابت ايجاد کرد.

وي در پايان خبر مي‌دهد: استفاده صحيح از ظرفيت‌هايي که مس سونگون فراهم مي‌کند، مي‌تواند نه‌تنها مشکل بيکاري را در ورزقان تاحدود زيادي ريشه‌کن کند، بلکه براي جوانان ساير شهرستان‌هاي استان و منطقه نيز فرصت اشتغال به وجود بياورد و به همين جهت بايد بحث ذوب مس با همدلي و اتحاد اين‌بار به سرانجام برسد.

مس سونگون به کرمان صادر نمي‌شود!

حاجي آقازاده، مدير عامل مس آذربايجان اما نظر ديگري دارد و مي‌گويد: برخي‌ها نمي‌دانم چرا دوست دارند بگويند که مس سونگون به کرمان صادر مي‌شود درحالي که اين‌چنين نيست و بدون منبع موثق حرف مي‌زنند.

وي تاکيد مي‌کند: تمامي توليدات مس سونگون در 3سال اخير به کشورهاي خارجي صادر مي‌شود و نه به کرمان. اين موضوع در سايت وزارت صنايع هم درج شده است.

حاجي ‌آقازاده همچنين تشريح مي‌کند: هنوز دو هفته تا تصميم‌گيري درباره انتخاب پيمانکار خارجي مانده و به عبارتي نمي‌توان در اين‌باره صحبت کرد.

وي در پاسخ به سوالي مبني بر اينکه چقدر شغل به طور احتمالي در فاز 3 ذوب مس ايجاد خواهد شد، اعلام مي‌کند: تا زماني که پيمانکار و مجري روي کار نيايد، نمي‌توان گفت.

حاجي آقازاده ادامه مي‌دهد: شايد شرکت آمريکايي نفرات کمتري بردارد، شايد آن يکي شرکت با توجه به تجهيزات خود به نفرات بيش‌تري نياز داشته باشد. بهتر است اين حرف‌ها را بعد از انتخاب بزنيم.

هرچند پروژه ذوب مس سونگون پروژه‌اي عظيم است و زحمات زيادي را مي‌طلبد اما در اين اوضاع بيکاري و رکود اقتصادي مي‌تواند نه‌تنها براي منطقه بلکه براي اقتصاد کشور خدمتي مهم به شمار بيايد.

صادرات مس به صورت جامد و خام به کشورهاي خارجي را به عبارتي مي‌توان صادرات فرصت‌هاي شغلي گران‌بها دانست که در اين اوضاع نشانگر بي‌توجهي و کم‌لطفي مسئولان است.

قانع شدن به سود 80درصدي صادرات مس خام شايد براي مسئولان مطلوب باشد اما قطعا مردم منطقه در پي آن هستند که از سفره بزرگي که در ديارشان پهن شده بتوانند ناني به خانه‌شان ببرند، مردم بي‌شک حق دارند که نعماتي را که از زير پايشان استخراج مي‌شود به همين راحتي‌ها به باد ندهند.