پیام آذری
بی وفایی با یار مهربان
شنبه 14 مهر 1397 - 9:11:05 AM
مهر
پیام آذری - اردبیل- دیگر کودکان دبستانی نیز شعر معروف "من یار مهربانم" را نه تنها زمزمه نمی کنند بلکه حتی زحمت حفظ آن را به خود نمی دهند، این شعر معروف "عباس یمنی شریف" اکنون به یک نوستالژی و سمفونی ماندگار در اذهان بزرگسالان تبدیل شده است.
کودکان ایرانی امروز به طور شگفت آوری از کتاب گریزان شده اند، آنها گرفتار دنیایی شده اند که همه چیزش مجازی است، از دوست تا بازی ها و خیلی چیزهایش؛ حتی کتابهایش که در گذشته بوی کاغذ و روح انگیزی می داد امروز به صفحه ای الکترونیکی و بی روح تبدیل شده
است.
این حکایت گریزان بودن از کتاب نه تنها دامن کودکان که آرام و خزنده تمام گروه های سنی از نوجوان تا جوان و حتی میانسال و کهنسال را نیز گرفته و همه را در دنیای مجازی سرگردان می سازد.
این که چه بر سر نسل کتاب خوان گذشته آمده و چرا گریز از کتابخوانی در حال اپیدمی شدن است، حکایتی است که هر کس به نوعی آن را روایت و موشکافی می کند.
بهزاد دانشجوی ترم سوم ادبیات فارسی می گوید: بندرت پیش می آید کتاب های غیر درسی مطالعه کنم، حوصله چندانی برای مطالعه ندارم ، واقعیتش این روزها فضای مجازی جایگزین مطالعه شده است.
وی معتقد است که دلیل اصلی پایین بودن سرانه مطالعه کتاب در ایران غافلگیر شدن جوانان و محو آنها در فضای مجازی است و به این زودی ها گویا راه نجاتی برای رهایی از این فضا نیست.
امیر علی یکی دیگر ازدانشجویان اردبیل هم می گوید: گناه نسل امروزی نیست که از مطالعه رویگردان است، کودکی که از همان زمان بدست گرفتن اشیا از طرف والدین موبایل در دستانش قرار می گیرد محو و حیران این جادوی کوچک شده و راه گریزی از آن نیست.
وی افزود: بدنیال چه دلیلی برای گریزان بودن از کتاب می گردیم ، وقتی که زندگی بدون موبایل ممکن نیست ، وقتی تمام نیازهای زندگیت از خرید مایحتاج و حتی خود کتاب به نوعی به اینترنت و موبایل ختم شده و به آن وابسته است چه گریزی از این فضای مجازی است.
به گفته وی، دانشجوی امروزی نیز به اجبار و با امر و تشر استادان به مطالعه و یا درست بگوییم حفظ صرف کتاب و جزوه مجبور است؛ تازه برای بسیاری از تحقیقات و امور درسی نیز باز نیاز به استفاده از موبایل و اینترنت است.
اما در کنار بحث فضای عمومی و تاثیر شگرف آن در انزوای کتاب در زندگی امروزی، عوامل دیگری نیز در خروج تدریجی کتاب از سبد زندگی خانواده های ایرانی تاثیرگذار است.
گرانی کتاب ، کافی نبودن مکان های فرهنگی از جمله کتابخانه های عمومی، ناتوانی نهاد آموزش و پرورش در ایجاد انگیزه مطالعه در بین دانش آموزان، نبود مشوق های تاثیرگذار برای جذب افراد جامعه به کتابخوانی، نبود فضاها و کتاب های مناسب و کافی در مراکز عمومی از جمله مترو ، اتوبوس ، بانک ها و ورزشگاه ها اعمال محدودیت و ممیزی در انتشار کتاب، سطحی شدن و ناکافی بودن کتاب های قصه و رمان، نبود حمایت از انتشاراتی ها و نویسندگان جوان و اقتصادی نبودن شغل کتابفروشی از جمله عواملی است که کارشناسان آنها را در ایجاد فضای بی رغبتی به کتاب و کتابخوانی در استان اردبیل تاثیرگذار می دانند.
برخی از کارشناسان معتقدند با گران شدن کتاب ‌هایی که قدرت جذب مخاطب دارند شهروندان نیز دیگر تمایلی به مطالعه آن آثار را ندارند چرا که توانایی خرید آن‌ها وجود ندارد.
سید رضا پورایمان ، جامعه شناس گفت: یکی از دلایل اساسی کاهش میزان مطالعه در کشور گرانی روز افزون کتاب است.
وی بیان کرد: با نگاهی به قیمت کتاب در چند سال اخیر با افزایش نجومی نرخ آثار منتشر شده از سوی ناشران مختلف روبرو هستیم و این مشکل برای ناشران غیردولتی که عموما آثار برجسته و نفیس را منتشر می‌کنند، نمود بیشتری دارد.
وی افزود: گرانی مواد اولیه از جمله کاغذ باعث شده که قیمت کتاب نسبت به سال‌ های گذشته افزایش یابد و تهیه آن برای بسیاری از اقشار جامعه مشکل باشد.
این کارشناس ادامه داد: در حال حاضر با قطع شدن سهمیه کاغذ ناشران، آنها کاغذ را با سه برابر قیمت نسبت به سال‌ های گذشته تهیه می ‌کنند و گرانی آن باعث کاهش فروش این محصول فرهنگی شده است.
برخی از فعالان عرصه کتاب نیز موضوع ممیزی و محدود شدن دایره تولید را علت رکود بازار کتاب و کتابخوانی ذکر می کنند هر چند که بسیاری از این فعالان اذعان می کنند که وضعیت در این زمینه نسبت به سالیان گذشته بسیار متفاوت و بهتر شده است.
به عقیده آنها، این موضوع در کاهش مطالعه بی‌تاثیر نبوده است، اعمال محدودیت در تولید آثار فرهنگی عملا پویایی در این عرصه را سلب کرده و رخوت را در تولیدکنندگان بوجود آورده و باعث کاهش میزان انتشار کتاب می‌گردد.
شهروز گلدوست ، ناشر اردبیلی می گوید که مولفان و نویسندگان ما نیز اغلب کم کار شده اند و به غیر از کتاب هایی با موضوع شعر و ادب، بسیاری از کتاب ها کپی برداری از کتاب های دیگر و مرتبط است.
وی بیان کرد: ترجمه کتاب به علت نیاز داشتن به تیراژ بالا در اردبیل کمتر مشاهده می شود و چاپ کتاب های مربوط به نیایش های قرآنی، کلمات قصار و جملات کوتاه رونق دارد.
گلدوست گفت: میزان مطالعه در جامعه کم است و کتابخوانی به طور عمده به حوزه های دانشگاهی شامل می شود و در سال گذشته در حدود 15 هزار جلد کتاب در 10 الی 15 عنوان با کمتر از یک هزار تیراژ در این انتشارات چاپ و منتشر شده است.
وی ادامه داد: بسیاری از نویسندگان با روند اخذ مجوز و چاپ کتاب آشنا نیستند و انتظار دارند کتاب مورد سفارش آنها به سرعت یک جزوه سریع چاپ و منتشر شود و اغلب زمان یک ماهه اخذ مجوز و چاپ کتاب را طولانی می شمارند.
گلدوست که از سال 78 به چاپ و نشر کتاب مبادرت می ورزد، می گوید: به حوزه کتاب نگاه اقتصادی حاکم شده است، نویسندگان نخست بازاریابی و سپس به چاپ کتاب اقدام می کنند، حوصله مطالعه در مردم کم شده است و به طور عمده کتاب های دانشگاهی و آموزشگاهی بیشتر از بقیه کتاب ها چاپ می شود.
وی افزود: طرح خرید کتاب اداره کل فرهنگ ارشاد اسلامی استان اردبیل هرچند باعث تحرک در بازار کتاب می شود اما به طور کلی به کتاب های مذهبی و انقلابی تعلق دارد و به اندازه ای نیست که هزینه چاپ کتاب را به طور کامل تامین کند.
برخی نیز معتقدند که انحصار تبلیغات محصولات فرهنگی در دست عده ای قلیل از تولیدکنندگان کتاب باعث بوجود آمدن وضعیت موجود شده است ، این موضوع تبدیل به عاملی می شود تا شهروندان تنها با تعداد کمی از آثار شاخص آشنا شده و به مطالعه آنها تمایل پیدا کنند.
محمدرضا پرنیا ، مدیر کتابفروشی بهروز و نمایندگی چند انتشاراتی کشور نیز به خبرنگار ایرنا گفت: چندین عامل در پایین بودن سرانه مطالعه مردم دخیل است که علت عمده آن نبود فرهنگ سازی از سوی متولیان فرهنگی است.
وی افزود: عامل دیگر نبود گرایش مردم به کتابخوانی رشد و گسترش فضای مجازی است که متاسفانه گوی سبقت را از کتاب ربوده و بعنوان سرگرم کننده کاذب مردم را از خواندن ومطالعه کتاب دلسرد کرده است.
پرنیا بیان کرد: گران بودن بودن کتاب نیز دلیل دیگری در این زمینه است، مردم با این قیمت ها توانایی خرید کتاب های مورد علاقه خود را ندارند.
وی با اشاره به وضعیت فروش کتاب در استان افزود: وضعیت فروش کتاب در استان پایین است و این امر باعث شده بسیاری از کتابفروش ها غیر فعال و تعطیل شوند .
حوصله مطالعه در مردم کم شده است
در این حال سید ناصر اسحاقی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل معتقد است که مدارس و دانشگاه ها می توانند فرهنگ کتابخوانی را نهادینه کرده و دانش آموزان و دانشجویان را به کتابخوانی ترغیب کنند .
وی افزود: مردم لذت مطالعه را نچشیده اند و اگر آن را حس کنند دنبال فضای مجازی نخواهند رفت زیرا علم و آگاهی که از کتاب بدست می آید از دیگر رسانه ها بدست نمی آید .
وی بیان کرد: باید برای حمایت از کتاب فروش ها هم مشوق های لازم با توزیع بن کتاب و راه اندازی بازارچه کتاب اقدام موثری صورت بگیرد.
اسحاقی افزود: کتابفروشی ها فرهنگ سازان ما هستند و حمایت از آنها با هدف ترویج فرهنگ کتابخوانی ضروری است و بایدجلوی تعطیلی کتابفروشی ها در این استان گرفته شود .
وی بیان کرد: گردش مالی کتاب در کشور به میزان 30 هزار میلیارد ریال است که 20 هزار میلیارد ریال آن مربوط به کتاب های درسی و کمک درسی می باشد.
اسحاقی اضافه کرد: وضعیت استان اردبیل در حوزه تولید و عرضه کتاب مطلوب است ولی پایین بودن سرانه مطالعه مشکل اساسی در حوزه فرهنگ محسوب می شود و دلیل اصلی آن آن نیز مربوط به گسترش رسانه های مجازی، شبکه های اجتماعی و ماهواره ها می باشد.
رباب عزیزخانی ، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان اردبیل هم گفت: در حال حاضر 54 هزار اردبیلی در کتابخانه‌ های عمومی استان عضو هستند و سالانه یک میلیون و 900 هزار نفر به کتابخانه‌ های عمومی اردبیل مراجعه می‌کنند.
وی افزود: بیشترین مراجعات از سوی دانش آموزان و دانشجویان بوده و در واقع سهم قابل توجهی از مراجعات به کتابخانه ‌های عمومی را شامل می‌ شود.
مدیرکل کتابخانه ‌های عمومی استان اردبیل با اشاره به وجود 900 هزار نسخه کتاب در کتابخانه‌ های عمومی اردبیل اضافه کرد: سالانه 400 هزار نسخه کتاب به امانت گرفته می‌شود.
عزیزخانی با بیان اینکه بیشترین امانت کتاب مربوط به کتب کودک و نوجوان است، اضافه کرد: تلاش امور کتابخانه‌ های استان افزایش تعداد اعضای کتابخانه‌ ها و ترویج کتاب و کتابخوانی است.
به هر حال برای ترویج و نهادینه کردن فرهنگ مطالعه و رونق کتابخوانی به یک اقدام همه جانبه و فرهنگی نیاز است و در کنار این مهم می بایست محدودیت ها و عوامل اقتصادی نیز در رویگردانی و علاقه کم مردم به مطالعه را ریشه یابی و برای رفع آن برنامه ر یزی کرد.


http://www.Azari-Online.ir/fa/News/93668/بی-وفایی-با-یار-مهربان
بستن   چاپ