چاپ

آذری آنلاین -
عضو هیات علمی گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز تاکید کرد: بحران کمبود آب و وضعیت امروز خرمشهر می‌تواند بیانگر وضعیت بحرانی فردای شهرها و روستاهای آذربایجان شرقی باشد.
دکتر بهروز ساری صراف با بیان این مطلب اظهار کرد: دوان دوان به دنبال یک بطری آب رفتن و خوشحالی از داشتن یک بطری آب معدنی می‌تواند آرزو و حسرت آتی مردم شهرهای ما باشد، اگر تغییر اساسی در نگرش مردم و مسئولان ما رخ ندهد؛ چنین چشم‎اندازی دور از انتظار نخواهد بود، به طوری که دختران و پسران خردسال ما نیز پابرهنه به دنبال آب خواهند دوید و همین که اکنون در چنین وضعیتی نیستیم، خود خوشبختی است. متاسفانه مسئولان شهری و همه‎ی نهادهای مرتبط با آب چه در زمینه صنعت و چه در زمینه مصارف کشاورزی و غیرصنعتی، به درستی به وظیفه خود عمل نمی‎کنند.
وی اضافه کرد: مردم و مسئولان وقتی از نزدیک با یک مشکل روبه‎رو می‎شوند، تازه به این نتیجه می‎رسند که باید فکر کنند، در حالی که برای فکر کردن و برنامه‎ریزی حدود 15 سال زمان لازم است، عادت نکرده‎ایم که تصمیم مناسب را در زمان مناسب بگیریم. زمان بحران، زمان اقدامات اورژانسی است، وقتی فردی دچار حمله قلبی می‎شود، دیگر وقت آن نیست که به تغذیه‎ی فرد فکر کنیم و باید اقدامات اورژانسی را در اسرع وقت انجام داده و به فکر تزریق آمپول و اکسیژن رسانی برای نجات بیمار باشیم، ما نیز در این برهه به آمپول و اکسیژن رسانی نیازمندیم.
وی بیان کرد: چنین به نظر می‌رسد مسئولان فرصت سوزی می‎کنند و مردم هم نمی‎دانند چگونه خواسته‌هایشان را به مسئولان القا کنند و در این میان هیچ کداممان به درستی به وظیفه‎مان عمل نمی‎کنیم، منتظر هستیم تا دچار یک بحران مانند زلزله شویم و دنبال مقصر بگردیم و خطاها را با وضع قوانینی مانند جریمه توجیه کنیم، در حالی که هیچ مشکلی با متهم کردن کسی حل نمی‎شود.
صدا و سیما چند ثانیه بیشتر به مسئله‎ی صرفه‎جویی در آب نمی‎پردازد
عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز با بیان این که هر گاه صحبت از متولی و مدیریت آب می‎شود، همه‎ی حواس‎ها بر روی سازمان آب متمرکز می‎شود، عنوان کرد: باید توجه کنیم که سازمان آب مسئول نهادینه کردن فرهنگ مصرف درست آب نیست و صدا و سیما باید در این راستا تلاش کند و این در حالی است که در تلویزیون، بیش از چند ثانیه به این مسئله پرداخته نمی‎شود.
وی در ادامه با اشاره به تغییر اقلیم گفت: تغییر اقلیم یک مفهوم و شاخص معینی مانند درآمد و حقوق ماهانه است، در مواجهه با تغییرات اقلیمی نیز با اعداد و ارقام مشخصی روبرو هستیم و می‎توان با کاهش و افزایش این آمارها مانند کاهش تبخیر و افزایش بهره‎وری به آرامش نسبی رسید، اما مشکل ما این است که نمی‎دانیم چه می‎خواهیم و فقط به پند، نصیحت، خواهش، التماس و زور متوسل می‎شویم.
وی با بیان این که با قبول و درک پدیده تغییر اقلیم باید در مدیریت منابع آب شهری و درون حوزه (دورن شهر و محدوده دریاچه) تغییرات اساسی ایجاد کرد، گفت: اگر پدیده‎ی تغییر اقلیم و تغییر دما را قبول داریم، باید تغییراتی در مدیریتمان رخ دهد، تغییر اقلیم را می‎توان مساوی با تغییر میانگین های داده های جوی در نظر گرفت، به این مفهوم که میانگین دما تا 15 سال گذشته، 10 و نیم درجه بود که الان به 15 درجه رسیده، افزایش حدود پنج درجه‏‌ای در طول 10 سال گذشته، رقم زیادی است. شاخص‌های تغییر اقلیم نیز همانند شاخص هایی چون درآمد خانوار ، میزان امید به زندگی و کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
ساری صراف ادامه داد: اگر تغییر مدیریتی در مسئله‎ی تغییر اقلیم رخ ندهد، در فرداهایی نه چندان دور، حسرت زندگی امروزمان را خواهیم خورد و دسترسی به آب سالم تنها با چرخاندن شیر آب به حسرت فردا تبدیل شده و یافتن آب سالم جزو آرزوها و ایده‎آل‌هایمان خواهد بود. وقتی آبی در مملکت نباشد، آب و خاکی نیز نخواهد بود، بنابراین تمامی مسئولان حتی فرهنگیان و مسئولان نظامی نیز به گونه‎ای در مسئله‎ی آب درگیر هستند، اینجا با کسی تعارف نداریم و همه باید با مفاهیم تغییر اقلیم آشنا باشند.
وی گفت: مسئولان باید برنامه جامعی را برای ارزش‌گذاری و مدیریت منابع آبی ارائه دهند، ارائه‎ی برنامه نیز نیاز به هم‎اندیشی و تفکر دارد و یک روزه نمی‎توان برنامه جامعی ارائه داد، به طوری که مسئولان نظامی، صرفا کار نظامی و مسئولان فرهنگی فقط کار فرهنگی کنند. سازمان آب نمی‎خواهد بگوید که مدیریت منابع آبی پیچیده‎تر از آن است که به دست چند مدیر این سازمان، محقق شود، مسئولانی که فراتر از سازمان آب هستند باید در حوزه مربوط به خودشان، برنامه جامعی ارائه دهند، اما شاهد این هستیم که این مسئولان چنین برنامه‎ای را ارائه نمی‌دهند، چرا که مفاهیمی همچون تغییر اقلیم و کمبود آب را فقط در حوزه مدیریتی سازمان آب می‌دانند .
مردم منتظر مسئولان و مسئولان منتظر مردم هستند
وی در ادامه با اشاره به ضرورت فرهنگ سازی تغییر الگوی مصرفی آب توسط ساکنان مناطق شهری و روستایی تاکید کرد: مردم چشم به عملکرد مسئولان دوخته‌اند و مسئولان منتظر تغییر فرهنگ مصرفی مردم بوده و هر دو از هم توقع دارند، در حالی که هیچ یک به تغییر عملکردشان مبادرت نکرده و احساس مسئولیت نمی‎کنند و هر دو چشم به آسمان رحمت الهی دارند تا خداوند باران بباراند، خداوند نیز فرموده است که سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی‎دهد مگر آن قوم خودشان تلاش کنند.
تبلیغات تلویزیون و بیلبوردها در سطح شهر، از افتتاح پارکها و دهکده‌های ‎آبی جدید در بحران آب خبر می‎دهند
عضو هیات علمی گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز با بیان این که تبلیغات تلویزیون و بیلبوردها در سطح شهر، از افتتاح پارکها و دهکده‌های ‎آبی جدید در بحران آب خبر می‎دهند، عنوان کرد: پارک‎ها و دهکده‎های آبی جدید با مدیریت و تایید مسئولانی افتتاح می‎شود که بارها در سانه‎ها از کم توجهی مردم به کم آبی گله کرده‎اند، برای افتتاح چنین مجموعه‎ای، نیاز به صدور مجوز از حداقل هشت دستگاه درگیر است که به راحتی و بدون توجه به بحران آب و قرار گرفتن در یک منطقه نیمه خشک که چندین سال است با بحران کم آبی مواجه است، مجوز صادر می‎کنند، این رفتار نوعی باج دادن به مردم است و مردم فکر می‎کنند اگر بحران آب جدی بود، مجوز احداث سوناها و استخرهای متعدد صادر نمی‎شد و گفتن شعار «آب هست، اما کم هست» در تلویزیون هم مشکلی را حل نمی‌کند.
مردم و مسئولان ما در مصرف آب بسیار دست و دلباز هستند
وی در ادامه با اشاره به میانگین بارش سالانه شهرهای حوزه آبریز دریاچه ارومیه بیان کرد: میانگین بارش‌ها از 300 الی 320 میلی متر به حدود 250 الی 270 میلی متر در سال کاش یافته و معادل 20 درصد کل بارش سالانه از بارش‌ها کم شده است، اما مردم و مسئولان ما در مصرف آب بسیار دست و دلباز بوده و ولخرجی می‎کنند، در حالی که مناطقی که بیش از 800 میلی متر بارندگی دارند، چنین دست و دلبازانه عمل نمی‎کنند، مثلا شهرهای کشور ژاپن که حالت جزیره‎ای داشته و بارش نیز قابل ملاحظه است، چنان در مصرف آب صرفه جویی می‎کنند و برنامه ریزی دقیقی برای کاهش تبخیر دارند که گویی آن‌ها در وسط بیابان خشک حاره‌ای زندگی می‎کنند و این ما هستیم که در معرض جریانات اقیانوسی موسمی قرار داریم.
100 سال پیش پلیس آب داشتیم
وی با بیان این که 100 سال پیش، پلیس آب داشتیم که تحت عنوان «میر آب» فعالیت می‎کرد، گفت: اکنون برای تمامی امور پلیس داریم، اما هیچ پلیسی بر امور آب نظارت نمی‎کند.
ساری صراف در ادامه با اشاره به مقایسه بارش در کل کشور با شهرهای اطراف دریاچه ارومیه عنوان کرد: در سال آبی سال جاری در کشور «اول مهر تا هشت تیر ماه سال 97»، 166 میلی متر بارندگی داشتیم که در مقایسه با سال آبی گذشته که 226 میلی متر بود، 35 درصد کاهش آب داریم، اما خوشبختانه وضعیت در شهرهای حوزه دریاچه ارومیه فرق می‎کند، وضعیت بارندگی در استان ما نسبت به کل کشور بهتر است.
وی تاکید کرد: میزان بارش حوضه آبریز دریاچه ارومیه در سال آبی 97 برابر با 406 میلی متر است که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، 132 میلی متر افزایش داشته و در مقایسه با بارش متوسط 49 سال گذشته (328 میلی متر) نیز از وضعیت بسیار خوبی برخوردار هستیم، اما این 132 میلی متر بارش کجا رفته است؟.
وی با اشاره به آمارهای ارایه شده از سوی سازمان آب و ستاد احیای دریاچه گفت: مجموع آب موجود در دریاچه ارومیه در بیستم خرداد ماه 97 برابر با دو میلیارد و 220 میلیون متر مکعب بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 30 میلیون متر مکعب آب کم داریم، با وجود افزایش 40 درصدی میزان بارندگی‎ها، شاهد کاهش آب در دریاچه هستیم. آمارها نشان می‎دهند حال دریاچه خوب نشده است، این اعداد و ارقام، واقعیت تلخی را به ما القا می‎کنند و نشانگر این هستند که آب‎های حاصل از بارش به حوزه دریاچه وارد نمی‎شوند و آب رودخانه‎ها به مکان‎های دیگری مانند باغات کشاورزی منتقل می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز اضافه کرد: باید توجه کنیم که انتقال این آب‎ها به باغات کشاورزی، تا چه حد به اشتغال، انتقال ارز حاصل از فزوش محصولات کشاورزی و رفاه زندگی مردم کمک می‎کند، آیا آبیاری یک باغ به نابودی اکوسیستم می‎ارزد؟، شاید بتوان محصولاتی مانند سیب زمینی و هندوانه را وارد کرد، اما نمی‎توان دریاچه‎ی دیگری را وارد کرد و مانع گسترش ریزگردهای نمکی شد.
وی در ادامه تاکید کرد: گرمایش زمین و تغییر اقلیم باید از دو بعد منطقه‌ای و جهانی مورد بررسی قرار گیرد، گرمایش جهانی یک مسئله‎ی جهانی بوده و باید با امکانات جهانی با آن روبه‎رو شد، این مشکل در مناطق و قاره‎های مختلف، اثرات متوسط تا شدید منطقه‎ای هم دارد و در محدوده کشور ما افزایش دما حدود سه درجه سانتی گراد است که در میزان تبخیر آب‌های سطحی، نیاز آبی محصولات کشاورزی و آب شرب و خطرات زیادی از نظر کاهش منابع آبی دارد. وجود دشت‌های پست، افزایش دما و عدم مدیریت‌ها و نگاه منطقه‎ای به مشکلات سبب چندین برابر شدن مشکلات درمناطق ما شده است، تاخیر و تعلل در برنامه ریزی منابع آب خسارت زیادی به موجودیت حیات تمدن ایران خواهد زد. وجود یک سال پر بارش ، ما را منحرف نکند، اکثر شهرهای ما دچار کم آبی هستند و اعتراضات به کمبود آب در برخی شهرها باید هشداری برای ما باشد.
وی در پایان تاکید کرد: کاهش آب قابل تبخیر از سطح دریاچه ارومیه و دریاچه سدها ، ارتقای سیستم آبرسانی و کاهش هدر رفت آب و پرت آب در سیستم آبرسانی شهری از جمله شاخص‌هایی هستند که با توجه به آن‎ها می‎توان زندگی قابل تحملی فراهم کرد، داشتن برنامه کوتاه مدت در سطح خانه به خانه در مناطق شهری و روستایی نیز از دیگر راهکارهایی است که می‎تواند بحران آب را تا حدی برطرف کند، همان گونه که آزادسازی شهر از دست دشمنان، خانه به خانه صورت می‎گیرد، آبادانی نیز از همین راه ممکن می‎شود