پیام آذری
الگوی مهاجرت مرحله‌ای و خالی شدن روستاها
شنبه 12 خرداد 1397 - 8:27:31 AM
ایسنا
آذری آنلاین -
معضل مهاجرت در سال‌های اخیر به گونه‌ای تشدید شده است که در استان اردبیل به عینه الگوی مهاجرت مرحله‌ای را با پیامد خالی شدن روستاها از سکنه شاهد هستیم.
 نتایج الگوی مهاجرت در استان اردبیل نشان می‌دهد که از تعداد 31 هزار و 466 مهاجر داخل استانی تعداد 17 هزار و 996 نفر (57 درصد) را مهاجرانی تشکیل می‌دهند که مبدا مهاجرت آنان شهر بوده و 43 درصد باقیمانده نیز دارای مهاجرت روستایی بودند که این آمار نشان می‌دهد اکثر مهاجرت‌های به وقوع پیوسته داخل استانی از مبدا شهرها بوده است.
به بیان دیگر الگوی مهاجرت مرحله‌ای در استان اردبیل به عینه مشاهده می‌شود به گونه‌ای که مهاجرت مرحله به مرحله از روستا به شهرهای کوچک سپس از شهرهای کوچک به مراکز شهرستان و به دنبال آن مرکز استان صورت گرفته که باید توجه داشت در حال حاضر در استان اردبیل الگوی مهاجرتی روستا – شهر به عنوان الگوی مسلط مهاجرت جای خود را به الگوی مهاجرت شهر – شهر داده است.
مدیر کل آمار و اطلاعات استان اردبیل در مورد نوع مهاجرت‌ها اظهار کرد: از تعداد کل مهاجرت‌های داخل استان 84 درصد را به تعداد 26 هزار و 427 نفر مهاجرانی تشکل می‌دهند که نقاط شهری استان اردبیل را برای سکونت انتخاب کرده‌اند و تعداد 5 هزار و 39 نفر که شامل 16 درصد است نیز به قصد سکونت در نقاط روستایی استان محل زندگی خود را ترک کردند.
فریبرز دهقان خاطرنشان کرد: الگوی مهاجرت در این استان در قالب درون استانی 48 درصد مهاجرت شهر به شهر،36 درصد مهاجرت روستا به شهر، 9 درصد مهاجرت شهر به روستا و 7 درصد نیز مهاحرت روستا به روستا تشکیل می‌دهد.
وی در مورد شعاع مهاجرت‌ها نیز بیان کرد: براساس نتایج به دست آمده از 31 هزار و 466 نفر مهاجر داخل استانی تعداد 11 هزار و 371 نفر در محدوده شهرستان خود جابجا شده و 64 درصد نیز در محدوده شهرستان‌های داخل استان محل زندگی خود را تغییر داده‌اند که این امر نشان می‌دهد که در مهاجرت داخل استان مهاجرت بین شهرستان‌ها حالت غالب بوده است.
مدیر کل آمار و اطلاعات استان اردبیل با بیان اینکه گرایش مهاجرت به شهرها نیز با شدت بیشتری در این استان حاکم بوده است، تصریح کرد: بررسی ساختار سنی مهاجران نشان می‌دهد که از 56 هزار و 141 نفر مهاجر وارد شده تعداد 45 هزار و 235 نفر در بازه سنی 15 تا 64 ساله بودند که 80 درصد مهاجران را شامل می‌شود.
مهاجرت 48 درصد اردبیلی‌ها به پایتخت
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اردبیل گفت: 48 درصد مهاجرت اردبیلی‌ها به سایر شهرها به مقصد پایتخت اتفاق افتاده است.
دهقان اظهار کرد: پیش‌بینی می‌کنیم جمعیت استان اردبیل در افق 1400 به بیش از یک میلیون و 290 هزار نفر برسد که در این چهار سال 7 هزار نفر به جمعیت استان افزوده خواهد شد.
وی زاد و ولد کم و مهاجرت را از دلایل رشد منفی جمعیت در استان اردبیل اعلام و خاطرنشان کرد: در 5 سال اخیر براساس ارزیابی‌های انجام شده 44 هزار نفر از استان اردبیل عمدتا به نیت اشتغال مهاجرت کرده‌اند که 48 درصد مقصد این افراد تهران، 13 درصد گیلان، 10 درصد البرز و 8 درصد نیز آذربایجان شرقی بوده است.
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اردبیل بیان کرد: 41 درصد مهاجرت‌ها نیز در داخل استان انجام شده در حالی که مهاجرین به استان اردبیل نیز اغلب از استا‌ن‌های گیلان، آذربایجان غربی و شرقی بوده که 7.8 درصد جمعیت ما را جمعیت مهاجر تشکیل می‌دهد.
دهقان با اشاره به اینکه میانگین سنی در استان اردبیل رو به پیری و سالخوردگی گذاشته است، تصریح کرد: به یک معنا جمعیت مولد ما سال به سال کمتر و در نقطه مقابل نیز جمعیت پیر و سالخورده ما زیادتر خواهد شد که این فرآیند زنگ خطر را ظرف 25 سال آینده برای همه ما به صدا درمی‌آورد که باید منتظر یک سونامی سالخوردگی در استان باشیم.
وی نسبت سنی جمعیت استان را به ازای 105 مرد 100 زن اعلام کرد و گفت: از لحاظ بعد خانوار نیز شرایط ما به گونه‌ای است که معمولا اعضای خانواده را پدر، مادر و یک یا دو فرزند تشکیل می‌دهد.
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اردبیل جمعیت شهری استان را 68 درصد و روستائی را 32 درصد اعلام کرد و افزود: ما در همه روستاهای استان اردبیل به غیر از روستاهای سرعین با نرخ رشد منفی جمعیت روبرو هستیم و در بین شهرها نیز به غیر از اردبیل نرخ رشد جمعیت سایر شهرها در استان اردبیل منفی است.
دهقان به تمرکز جمعیت در شهرستان و شهر اردبیل اشاره و بیان کرد: بیش از 47 درصد جمعیت استان در شهرستان اردبیل و 41 درصد نیز در خود شهر اردبیل سکونت دارند و در کنار اردبیل شهرهای پارس‌آباد و مشگین‌شهر نیز با بیشترین جمعیت روبرو هستند.
اما نتایج به دست آمده در زمینه تحلیل شبکه مهاجرت‌های استانی بین استانی در سطح کشور حکایت از این واقعیت دارد که برخی استان‌ها از لحاظ مهاجرپذیری این قابلیت را داشته‌اند که قطب‌های منطقه‌ای را در نواحی مختلف کشور از نظر مهاجرپذیری و در راستای جذب جمعیت شکل دهند که در این بین می‌توان به استان تهران و البرز اشاره کرد که مقصد عمده مهاجرت‌های استان اردبی بوده است.
بررسی استانی وضعیت مهاجرفرستی و مهاجرپذیری در اردبیل نشان می‌دهد که این استان با دو درصد از کل حرکت‌های مهاجرتی کشور در زمینه مهاجرفرستی در جایگاه بیستم قرار دارد و البته باید توجه داشت از کل مهاجرت‌های صورت گرفته در استان اردبیل 56 درصد را مهاجرانی تشکیل می‌دهند که در محدوده داخل استان جابجا شده‌اند و تنها 44 درصد از مهاجرت‌هایی که به استان اردبیل انجام شده از سایر استان‌های کشور بوده است که نشان دهنده این واقعیت است که قسمت اعظم مهاجرانی که به شهرستان‌های اردبیل وارد می‌شوند از درون استان بوده است.
استان‌های مهاجرفرست به اردبیل عبارتند از تهران با سهم 4.5 درصد، آذربایجان شرقی با سهم 15 درصد، گیلان 12 درصد و آذربایجان غربی 8 درصد که مجموع 74 درصد از مهاجران وارد شده به استان اردبیل را تشکیل می‌دهند در حالی که 59 درصد از این مهاجران برون استانی در مرکز استان ساکن شده‌اند.
اما با این شرایط مهاجرت به نظر می‌رسد ساماندهی مهاجران در مرکز استان با هدف جلوگیری از گسترش حاشیه‌نشینی، ایجاد واحد مطالعاتی و برنامه‌ریزی به منظور شناخت شرایط سنی، جنسی و حرکت‌های مهاجران، توجه و تقویت امکانات و قابلیت‌های مکانی و جغرافیایی سایر استان‌های کشور، توجه به توانمندسازی اقتصادی در روستاها با محوریت کشاورزی، دامداری و صنایع دستی و استفاده از ظرفیت‌های شهرهای مرزی استان با هدف تغییر جریان مهاجرتی استان ضرورتی انکارناپذیر است که باید متولیان به این امر توجه داشته باشند.
استاد علوم اجتماعی دانشگاه‌های اردبیل در مورد تشدید مهاجرت‌ها در سال‌های اخیر و آمار نگران‌کننده از مهاجرت نیروی انسانی از اردبیل به سایر شهرها گفت: در شرایط نامناسب اقتصادی به ویژه رکود بخش تولید و واحدهای صنعتی به یقین نیروی انسانی اولین قربانی امر مهاجرت خواهد بود که با ترک شهر و دیار خود به دنبال کسب و کار به سایر مناطق مهاجرت خواهند کرد.
علوی خاطرنشان کرد: ما یک فرآیند تشدید مهاجرت‌ها را در یک دهه اخیر در استان اردبیل شاهد هستیم به طوری که این سیکل معیوب هر سال نیز بر دغدغه‌ها و نگرانی‌های همه ما می‌افزاید در حالی که مسئولان فقط به بیان برخی از اظهار تاسف‌ها بسنده می‌کنند.
وی افزود: برخلاف سال‌های گذشته بررسی هندسی علت مهاجرت‌ها نشان می‌هد که این الگوها تغییر یافته به طوری که دیگر فردی به خاطر کمبود امکانات زیست اولیه مهاجرت نمی‌کند بلکه امروز اصلی‌ترین عامل مهاجرت اشتغال، تحصیل و تامین برخی از امور رفاهی است که فضایی را فراهم می‌آورد تا امر مهاجرت تشدید شود.
 


http://www.Azari-Online.ir/fa/News/53169/الگوی-مهاجرت-مرحله‌ای-و-خالی-شدن-روستاها
بستن   چاپ