چاپ

آذری آنلاین - تبریز - روزنامه صائب تبریز در شماره جدید خود طی مقاله ای با عنوان " کم آبی و بی آبی نتیجه غفلت های گذشته" به وضعیت بحرانی آب در منطقه، دلایل و راهکارهای خروج از این وضعیت پرداخت.
به گزارش این روزنامه، در خبرها به نقل از تحولات جاری در آذربایجان شرقی نقل شده است که زنگ خطر کم آبی و خشکسالی در استان آذربایجان شرقی و بویژه شهرستان اهر و چند ناحیه دیگر به صدا درآمده است.
این وضعیت در صورت تداوم کاهش بارندگی ها و برداشت های مستمر از منابع آبی روبه وخامت خواهد رفت تا جایی که ارسباران خوش آب و هوا ، سرسبز و نگین آذربایجان تنها تا برای دو ماه آینده آب شرب خواهد داشت.
در رابطه با دلیل این وضعیت و چرایی آن اظهار نظر هایی شده است ولی یک نقل قول مهمتر بوده و همه روی آن اتفاق نظر دارند که کاهش بارندگی ها و وجود سال های کم بارش می تواند دلیل اصلی باشد.
ولی منصفانه تر اگر بیاندیشیم ، باید عملکرد های دو دهه اخیر در بخش های مختلف بایدا کنکاش و جستجو کردد تا علت العلل وضعیت وخیم و تلخ کنونی پیدا شود.
آذربایجان و سایر نقاط ایران دارای سابقه بیش از هفت هزار سال تاریخ مکتوب و دارای هنر بوده و این نشان از وجود سابقه سکونت های انبوه مردم در مناطق مختلف و سازگاری این مردمان با آب و هوای موجود در این سرزمین بوده است.
گذشتگان ما طی قرون متمادی با مدیریت منابع آب قادر بوده اند به نحوی زندگی کنند که دیگر ملت ها به حال آنان غبطه خورده و تمدن و روش های صحیح زندگی را از آنان بیاموزند.
حال چطور شده است که نسل ما در ابتدایی ترین امور یعنی مدیریت منابع آب درمانده شده و همه تقصیر ها را به گردن بارش های اندک یا کاهش بارندگی ربط می دهند.
چرا به عملکرد های خودمان بازنمی گردیم. توسعه باغات آب بر ، برداشت های بی حد و حصر آب با موتورهای برقی از ذخایر و منابع زیرزمینی برای تولید محصولاتی که خریدار نداشته و به کمترین قیمت ها به روانه بازار کرده ایم تا امروز نظاره گر این وضعیت تلخ و چشم انداز تایخ برای آینده باشیم!
حتی به درختان و مراتع نیز رحم نکرده و هنوز رحم نمی کنیم و حتی در شهرها نیز به بهانه های مختلف اقدام به قطع درخت می کنیم ! این وضعیت در واقع زاده بی برنامه گی در بخش کشاورزی و عدم اجرای سیاست اولویت کشت در سراسر کشور و از جمله در آذربایجان می باشد.
بی برنامه گی علیرغم وجود دفتر دستک ها و سازمان های عریض و طویل واقعا یک خسارت است. باید از دهه ها پیش آمارهای مورد نیاز برای مصرف داخلی انواع صیفیجات ، میوه ، حبوبات و انواع محصولات برآورد می شده و در قالب برنامه های مدون و عملی برای اجرا به سراسر کشور ابلاغ می شد تا محصولاتی تولید نشود که نظیر هندوانه برای سیفی کار زحمتکش در مواردی فقط در کیلو پنجاه تومان عایدی داشته باشد!! محصول مازاد نیز عموما به دلیل نبود خریدار ضایعات حساب شود.
حال واقعیت کم آبی شدید در آذربایجان و سایر نقاط ایران هرچه باشد ، در اصل مطلب فرقی نمی کند چراکه گویا از سال آینده با کمال تاسف با کم آبی های شدیدی دست به گریبان بوده و همه مجبورند با واقعیت تلخ کم آبی و حتی بی آبی در برخی مناطق کنار آیند. این سختی ها شاید همگان را از خواب خرگوشی بیدار کند و با واقعیت های اقلیم و نوع زندگی در ایران آشنا کند.
ولی پیام مهمتر و تلخ آن این است که باید به عملکرد گذشتگان در قرون و اعصار بازگردیم و نظاره کنیم که چرا نسل های پرتلاش گذشته اقدام به ایجاد قنات و سهمیه بندی های مدون و حساب شده در مصرف آب کشاورزی داشتند و اینگونه نبود که هرکسی بتواند با اقسام حیل و ترفند بصورت نامحدود از منابع آبی که سهم عمومی بوده و هست استفاده کند.
اساسا سیاست توسعه کشت در کشور ما به نحوی که به نظر می رسد ، متاسفانه روی کاغذ است و آنگونه که انتظار است در بخش های وسیعی به اجرا درنیامده و یا اساسا قابل اجرا نیست چراکه کشاورزی و باغداری ما بطور غالب و کامل سنتی است.
حتی در استفاده از ابزارهای جدید کشت و زرع نیز مشکل داریم و تراکتور بجای گشایش کار موجب سفت شدن زمین زراعی و دشوار شدن کار کشاورزان می شود، به این دلیل که مقوله آموزش در نحوه کار با ابزار جدید به فراموشی سپرده شده است.
به هر روی در وضعیت کنونی تنها راه چاره یافتن راههایی برای بازگشت به مصرف متعادل آب و بریدن دست آب دزدهایی که در روز روشن ذخایر آبی یک قوم و ملت را به یغما می برند و ظاهرا هیچ تعقیبی نیز آنان را تهدید نمی کند.
وقتی میزان مصرف آب شهری فقط بین 5 تا 6 درصد مجموع مصارف آبی است، نباید فشار بر صرفه جویی روی ساکنان شهرها باشد ، بلکه باید از نقطه آغاز یعنی بخش کشاورزی شامل زراعت ، باغداری و صیفی کاری ها شروع کرد.
البته رسانه های جمعی باید در دعوت عمومی برای کاهش و متعادل کردن مصرف نیز رهنمودهایی در شهر و روستا ارائه دهند.
در نهایت باید به این نکته مهم اشاره شود که اقلیم ایران اقلیمی کم آب است و تنها بارشی معادل 250 میلی متر در سال را دارد و این بیانگر این واقعیت است که ساکنان این سرزمین باید متناسب با این میزان بارش و با توجه به منابع آبی موجود مصرف را کنترل کنند تا به سختی بر نخورند.
تنظیم: پرویز بابائی ** انتشار: عزیزی راد
8023/518