پیام آذری- ابوالفضل نرمانی، دانشجوی دکتری بیماری شناسی گیاهی - قارچ شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در قالب رساله دکتری با موضوع «جداسازی و شناسایی متابولیت‌هایی با ویژگی‌های بالقوه ضدمیکروبی قارچ‌های اندوفیت مرتبط با گونه‌های درختی در جنگل‌های حاتم بیگ و فندقلو»،  با راهنمایی دکتر مهدی ارزنلو و دکتر اسدالله بابای اهری از اساتید گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه تبریز و مشاوره دکتر مارک استادلر از موسسه هلم‌هولتز آلمان به این نتایج دست یافته است. 

  

این محقق در تشریح این خبر گقت: امروزه ظهور بیمارگرهای مقاوم در برابر ترکیبات شیمیایی و آنتی‌بیوتیک‌ها و همچنین اثرات جانبی مضر ترکیبات شیمیایی رایج مورد استفاده، از مشکلات پیش روی بشر در کنترل بیماری‌ها گیاهی، انسانی و دامی است و از این رو استفاده از قارچ‌کش‌های سنتزی و وجود باقی مانده سموم شیمیایی در محصولات کشاورزی باعث به خطر افتادن سلامت مصرف‌کنندگان و باعث ایجاد اثرات سوء زیست محیطی می‌شود. 

  

وی در ادامه با تاکید بر اینکه سازمان بهداشت جهانی  به تازگی از مقاومت دارویی در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها به عنوان یک تهدید بزرگ جهانی نام برده است، بیان کرد: طبق برآوردها و تحقیقات بین‌المللی، اگر راهکاری برای معضل مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها ارائه نشود، تا سال 2050، حدود 10 میلیون نفر جان خود را بر اثر مقاومت به آنتی بیوتیک‌ها از دست خواهند داد؛ بنابراین استفاده از ترکیبات ضدمیکروبی جایگزین با منشاء طبیعی برای کنترل این نوع بیمارگرها ضروری است. 

  

وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه طبیعت همواره  در حل مشکلات پیش روی بشر، الهام بخش بوده است، افزود: ترکیبات فعال زیستی با منشا طبیعی از منابع موفق سازگار برای تولید ترکیبات ضدمیکروبی به شمار می‎آیند، از این رو نیاز فوری به اکتشاف ترکیبات زیستی طبیعی احساس می‌شود. 

  

این دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز با تاکید بر اینکه سلسله قارچ‌ها یک منبع فراوان و متنوع از متابولیت‌های فعال زیستی را برای تولید آفت‌کش‌های کشاورزی، داروهای ضدمیکروبی و ضدسرطانی را فراهم کرده است، خاطر نشان کرد: مشخص شده است که قارچ‌های اندوفیت گیاهان یک منبع امیدبخش برای تولید ترکیبات ضدمیکروبی و از اهمیت بالایی برخوردار هستند و بر همین اساس به عنوان منابع بالقوه برای ترکیبات جدید طبیعی قابل استفاده در پزشکی، کشاورزی و صنعت مطرح به شمار می‌آیند. 

  

وی اضافه کرد: سرزمین ایران از تنوع اقلیمی و به تبع آن از تنوع زیستی قابل توجهی برخوردار است، مناطق جنگلی ایران، به خصوص جنگل‌های ارسباران با پوشش گیاهی انبوه خود یک قطب بسیار غنی از تنوع گیاهان هستند و کانونی برای تنوع گونه‌ای قارچی به شمار می‌روند و بر این اساس، پتانسیل استخراج ترکیبات ضدمیکروبی و ضدسرطانی جدید از قارچ‌های اندوفیت ساکن گونه‌های درختی در جنگل‌های ایران بالا است. 

  

وی در خصوص نحوه دست یابی به این کشف جدید گفت: در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت قارچ‌های اندوفیت به عنوان منابع بالقوه برای تولید ترکیبات ضدمیکروبی، بیش از 500 جدایه قارچی اندوفیت از گیاهان درختی جنگل‌های ارسباران جداسازی و خالص‌سازی شد و بعداز غربالگری جدایه‌ها از نظر تولید ترکیبات زیست فعال، چندین جدایه جهت جداسازی و خالص‌سازی ترکیبات زیست فعال جدید انتخاب شدند. 

  

نرمانی یادآور شد: بخشی از یافته‌های این پروژه در مجله‌های  Phytochemistry letters، Mycological progress و  Fitoterapia  منتشر شده‌اند.