چاپ

پیام آذری - هنوز چند ماهی از بزرگداشت «روز صدور فرمان مشروطیت» سپری نمی‎شود، پانزدهم مرداد ماه سال جاری، چندین مراسم تحت عنوان «گرامیداشت روز مشروطه» در تبریز برگزار شد و تعدادی از مسئولان با حضور بر مزاربرخی از مبارزان مشروطه، مزار آن‎ها را گلباران کردند. مدح‎های بسیاری در وصف شجاعت و دلاوری‎های مبارزان مشروطه گفته شد و سخنرانی‎های طولانی مسئولان امر باعث ‎شد تا هر کسی که با مشروطه و مشروطه خواهی آشنا نیست، به اهمیت موضوع پی ببرد، اما ظاهر امر و مستندات موجود نشان می‎دهد که از نظر مسئولان امر، گرامیداشت نمادین یاد مشروطه خواهان، سالی یک بار کافی است.
یکی از مستندات شاهد بر این ادعا، وضعیت مزار مجاهدان مشروطه در گورستان امامیه تبریز است، در حالی که بسیاری از مردم تبریز، از تاریخچه و حضور شخصیت‎های مشهور و تاثیرگذار در این گورستان خبر ندارند، وضعیت فیزیکی گورستان و سنگ قبرها قابل تامل بوده و حتی فرصتی به نام «تبریز 2018» نیز نتوانسته است مردگان این گورستان را از مرگ دوباره نجات دهد.

گورستان امامیه تبریز به ویژه ضلع جنوبی آن به دلیل فرصت سوزی مسئولان امر و عملی نشدن شعارها، تبدیل به مخروبه‎ای متروکه شده است، ضلع جنوبی این گورستان که به دلیل خیابان کشی، بیرون از گورستان قرار گرفته، تبدیل به زباله دانی شده و سنگ مزارهای آن با انبوهی از علف‏های هرز پوشانده شده و به زحمت می‎توان تشخیص داد که سنگ مزاری در اینجا قرار دارد. خواندن اسامی سنگ قبرها در این قسمت از گورستان که بی شباهت به گودال نیست، سخت بوده و سنگ مزارها بر اثر ترک خوردگی، در حال نابودی هستند.

گورستان امامیه تبریز، قدمتی 120 ساله دارد
یک پژوهشگر مسائل تاریخی با ارائه توضیحاتی در خصوص تاریخچه گورستان امامیه تبریز می‎گوید: این گورستان، قدمتی 120 ساله دارد و زمین آن که بیرون از تبریز و در جایی به نام «یانیخ تپه» قرار داشته، متعلق به بانو «نورالسلطنه»، دختر مظفرالدین شاه و همسر «سید کاظم امامی طباطبایی» است. - سید کاظم، پسر «آقا میرزا یوسف طبابایی»، بانی «قیزیللی مسجد» تبریز و از رجال درجه یک مملکت در زمان ناصرالدین شاه بود-.
کریم میمنت نژاد ادامه می‎دهد: این زمین در سال 1275 به نام گورستان مسلمانان وقف شد، بسیاری از بزرگان از جمله خانواده امامی‌ها در این گورستان دفن شده‎اند و معماری آن توسط نوه‎ی خانواده، «حامد امامی» که در قید حیات بوده و از معماران بزرگ و عضو انجمن شهر بوده، انجام شده است.
وی می‎‎گوید: به جز مزار «ثقه‎الاسلام» که در مقبره‎الشعرای تبریز قرار دارد، مزار تعداد زیادی از شهدای مشروطه مثل «ابراهیم قافقایچی» که در عاشورای 1330 قمری در میدان دانشسرای تبریز اعدام شد، در گورستان امامیه قرار گرفته است. همچنین «میرزا آقا فرشی»، برادرش «غلام حسین فرشی» و «میرزا علی اکبر سراج» مدیر مسئول روزنامه تکامل از سران مشروطیت نیز در این گورستان قرار دارد. افراد مشهوری چون «صمد بهرنگی»، «آیت الله توتونچی غروی»، «میرزا عباسقلی واعظ چرندابی» و «آقا میرزا حسین واعظ» نیز در گورستان امامیه دفن شده‎اند.

وی ادامه می‎دهد: در طی 10 سال اخیر شهرداری اجازه دفن در این گورستان را نداده است و به نظر می‎رسد که پس از گذشت چند ده سال، شاید یکی از برنامه‎های شهرداری تبریز، تبدیل این گورستان به پارک باشد که در این صورت، این گورستان که به نوعی هویتی برای تبریز به شمار می‏ آید، از بین خواهد رفت، چنین اتفاقاتی در تبریز در روزگاران گذشته رخ داده و یکی از گورستان‎های تبریز در سال 1308 توسط «میرزا محمد علی خان تربیت» تخریب شده است، در شهر استانبول ترکیه چنین گورستان‎هایی جزو جاذبه ‏ی گردشگری بوده و علاوه بر شخصیت‎های مدفون در این گورستان، نوع سنگ‎ها، رسم‎الخط‎ها و سنگ نوشته‎ها نیز حائز اهمیت هستند و اهل تحقیق به این منابع مراجعه می‎کنند.
این پژوهشگر مسائل تاریخی در ادامه با ارائه توضیحاتی در خصوص «میرزا آقا فرشی» که مزار او در خارج از گورستان اصلی بوده و سنگ آن در حال تخریب است، می‎گوید: این شخصیت نیز از نمایندگان تاثیر گذار در دوران مشروطه و وضع قوانین مشروطه در مجلس شورای ملی بوده و نوادگانش نامه‎ها و دست خط‌های او را در قالب یک کتاب، منتشر کرده‎اند و نطق‌های او نیز در مجلس به صورت ضبط شده موجود هستند. قطعا نمایندگان دوره‎های اول و دوم تبریز که مهد مشروطه و بنیانگذاری قانون در ایران بود، بسیار تاثیرگذار بودند و سیستم ساختاری حکومت مشروطه را در ایران بنا نهادند. در تصاویر گراوری که از نمایندگان دوره اول و دوم مجلس شورای ملی تهیه شده، تصاویر نمایندگان تبریز در راس قرار گرفته است.

وی ادامه می‎دهد: میرزا آقا فرشی، ادیب، اهل مطالعه، بسیار با سواد و علاقه‎مند به میراث شهر بوده است و در سفر محمد علی فروغی به تبریز (ذکاءالملک) به تبریز و در بازدید از ویرانه‎های مسجد کبود، میرزا آقا نیز در تصاویر و عکس‎های به جا مانده دیده می‎شود، وی تلاش‎های زیادی برای مرمت این مسجد کرد و جا دارد به طور شایسته از او یاد شود.
برای دیدن ویدیو کلیک کنید
گزاش از نسرین سوار-خبرنگار ایسنا در آذربایجان شرقی
انتهای پیام