بزرگنمايي:

پیام آذری - آذربایجان شرقی جزو استان‌های برتر کشور در زمینه ذخایر معدنی سنگ‌های نما محسوب می شود؛ این در حالی است که این گنجینه‌ها که می تواند بیکاری را در ایتان ما به حداقل رسانده و اقتصاد را رونق دهد، آنطور که باید مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
طبق آمار فعالان این حوزه، آذربایجان شرقی از نظر میزان ذخایر شناسایی شده معادن سنگ نما و همچنین از نظر میزان اشتغال در این حوزه، در رتبه اول کشوری قرار دارد، اما با وجود قرار گرفتن این استان در بهترین منطقه کمربند سنگ‌های قیمتی، توجه کمی به این بخش شده و این روزها پای این صنعت لنگ می زند.
خبرگزاری ایسنا، منطقه آذربایجان شرقی، با هدف بررسی چالش‌ها، ظرفیت‌ها و راهبردهای موجود در حوزه سنگ نما و موانع سرمایه گذاری در این بخش، میزگردی را با حضور " دکتر نصیر عامل" استاد گروه زمین شناسی دانشگاه تبریز، " نصیر نوری" رئیس خانه معدن آذربایجان شرقی، مهدی مهرداد " دبیر خانه معدن آذربایجان شرقی و "منوچهر نبیئی" پیشکوست صنعت سنگ برگزارکرد.
بررسی وضعیت زمین شناختی آذربایجان شرقی به لحاظ وجود ذخایر سنگ، آخرین وضعیت معادن سنگ‌های تزئینی استان، مشکلات اصلی معدن‌کاران و ارائه راهکارهای موثر، مشکلات و موانع پیش‌روی صنعت سنگ نما و تزئینی استان از جمله محورهای مورد بررسی در این میزگرد بود.

معادن می‌توانند بیشتر از نفت درآمد زایی کنند
دکتر نصیر عامل "استاد گروه زمین شناسی دانشگاه تبریز" در این میزگرد با بیان این‌که زمین شناسی آذربایجان‌شرقی از لحاظ علمی و ساختاری بسیار خاص و پیچیده است، اظهار کرد: سنگ‌های معدنی و ساختمانی و مصالح ساختمانی استان بسیار غنی بوده و بیش از 100 معدن سنگ از جمله آهک، گچ، دی اتومیت، گرانیت و... در این استان وجود دارد.
وی ادامه داد: پتانسیل‌های زیادی از لحاظ معدنی در استان وجود دارد که هنوز اکتشاف نشده و نیازمند فعالیت های مضاعف ازنظر کارهای علمی و مطالعاتی است؛ از این رو باید سازمان صنعت، معدن و تجارت و سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی در راستای شناساندن و معرفی این پتانسیل‌ها امکانات لازم را فراهم کرده و توجه به بخش معدن را در اولویت خود قرار دهند.
وی اضافه کرد: در مناطق شمالی شهرستان اهر و هوراند پتانسیل‌های بالقوه‌ای از لحاظ معادن سنگی وجود دارد که مورد مطالعه و تحقیقات قرار گرفته و مراحل استخراج را نیز طی کرده اند، ولی به مرحله نهایی هنوز نرسیده اند.
عامل خاطرنشان کرد: باتوجه به این‌که قسمت‌های جنوبی استان بخش عظیمی از واحدهای آتشفشانی سهند را تشکیل می دهد، بنابراین مواد معدنی از جمله پرلیت، دی اتومیت فزولان و ... در این منطقه به میزان چشمگیراستخراج می‌شود و به مقدار کافی وجود دارد. همچنین در شمالغرب و شمال شرق استان پتانسیل‌های قابل توجهی نیز وجود دارد که حداقل می تواند به عنوان سنگ لاشه مورد استفاده قرار گیرند.
وی با اشاره به این‌که بزرگترین معدن سنگ آذربایجان شرقی مربوط به معدن تراورتن در شهرستان آذرشهر است که محصولات آن به خارج از کشور نیز صادر می شود، افزود: اخیرا در حوزه معادن فلزی نیز پتانسیل‌های بزرگی توسط سازمان زمین شناسی و اکشافات معدنی در استان کشف شده است که امیدواریم با حمایت‌های لازم مورد بهره برداری قرار گیرد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: از لحاظ فلزات پایه از جمله آهن، مس، روی و نقره در آذربایجان شرقی ظرفیت‌های مناسبی وجود داشته و سهم قابل توجهی را در بازارجهانی داریم و در شمالغرب کشور حرف اول را می زنیم.
عامل با بیان این‌که معادن می‌توانند بیشتر از نفت درآمد زایی کنند، بیان کرد: برای تحقق این امر باید برنامه‌ها و سیاست‌های صحیحی ابلاغ شود و از سویی نیز دیدگاه خود را نسبت به این موضوع تغییر داده و نگرش مثبتی به بخش معدن داشته باشیم.
وی با بیان این‌که مدیریت بازار به اندازه پتانسیل‌های معدنی ارزشمند است، اضافه کرد: اگر تمامی نیروهای زمین شناسی در کنارهم شب و روز در جهت شناسایی و بررسی پتانسیل های معادن سنگ استان تلاش کنند، بازهم زمینه کار وجود داشته و تمام شدنی نیست؛ چراکه اغلب معادنی که مورد اکتشاف قرار گرفته بیشتر سطحی هستند و هنوز روی منابع معدنی که در عمق زمین قرار گرفته اند، کاری انجام نشده است.
وی با بیان این‌که آذربایجان شرقی از نظر مصالح ساختمانی و عناصر فلزی در جایگاه مناسبی قرار گرفته است، یادآور شد: با وجود چنین پتانسیل‌های عظیم زمین شناسی در این استان، اغلب فارغ التحصیلان گروه زمین شناسی بیکار هستند؛ چراکه حمایت‌ها و سرمایه گذاری‌های لازم انجام نمی گیرد.

وضعیت معادن استان ما غمبار است/ معدن راه نجات کشور هست
همچنین "نصیر نوری" رئیس خانه معدن آذربایجان شرقی در خصوص آخرین وضعیت معادن سنگ ساختمانی استان، اظهار کرد: آذربایجان شرقی یک استان زرخیز از لحاظ معدنی است.
وی ادامه داد: میزان ذخیره شناسایی شده در استان حدود 8.5 میلیارد تن است؛ درحالی‌که رتبه دوم کشوری سه و نیم میلیارد تن می باشد، با این حال وضعیت معادن استان ما غمبار است.
وی گفت: معادن به عنوان یک منابع خدادادی که در گذر زمان شکل گرفته و به ما رسیده است از راهکارهای نجات کشور و به عنوان پیشران صنایع دیگر محسوب می شود، ولی متاسفانه امروزه به تجارت و صنایع غیرمعدنی توجه بیشتری می شود.
نوری با بیان این‌که از نظر میزان اشتغال در معادن در جایگاه مناسبی قرار گرفته ایم، عنوان کرد: هر شغل معدنی بین هفت تا 20 شغل غیرمستقیم ایجاد می کند؛ به طوری‌که در استان نیز به اندازه هر یک نفر شاغل در معادن، بیش از پنج برابر آن نیز در صنایع معدنی مشغول فعالیت می باشند.
بیش از 10 درصد جمعیت آذربایجان شرقی فقط در بخش معدن شاغل هستند
وی ادامه داد: در معادن آذربایجان شرقی بیش از 12هزار و 600 نفر و در صنایع معدنی در مجموع بیش از 53 هزار نفر شاغل وجود دارد که علاوه بر این، آمار شاغلین در زیر مجموعه‌های این صنایع چشمگیر است.
وی متذکر شد: اگر بتوانیم این مقوله را درک کنیم که امروزه معادن به عنوان نفت دوم کشور هستند، می توانیم بدون صادرات نفت نیز از نظر اقتصادی سرپا بمانیم.
بیش از 50 درصد معادن سنگ نما در آذربایجان شرقی غیرفعال است
رئیس خانه معدن آذربایجان شرقی با اشاره به وجود 140 معدن سنگ نما در استان، خاطرنشان کرد: از این تعداد 70 معدن سنگ تراورتن در شهرستان آذرشهر قرار گرفته است و مابقی را نیز سنگ‌های مرمر، گرانیت و ماسه سنگ تشکیل داده اند که تعداد معدن ماسه سنگ در استان یک عدد و گرانیت نیز 34 معدن است.
وی گفت: تحریم‌های بیگانگان تاثیر چندانی برای غیرفعال شدن معادن ندارد، بلکه بیشترین عامل به خود ما بر می گردد.
کمتر از 50 درصد سنگ‌های ساختمانی در استان استخراج شده است
وی ادامه داد: حدود 600 نفر در معادن سنگ‌های ساختمانی در حال فعالیت هستند که با احتساب زیر مجموعه‌های آن‌ها به یک هزار و 500 نفر می رسد؛ همچنین از نظر میزان ذخایر سنگ‌های نما حدود 80 میلیون تن ذخیره قطعی در استان وجود دارد که فقط 500 هزار تن آن استخراج شده است.
وی اضافه کرد: این ظرفیت در استان وجود دارد که هر ساله بیش از دومیلیون تن ذخیره از معادن استان استخراج کنیم؛ چراکه پتانسیل‌های زیادی وجود دارد و هرساله در راستای شناسایی این پتاسنیل ها گام بر می داریم. 
وی گفت: تا چند سال پیش در جلسات سازمان صنعت، معدن و تجارت استان، اسم معادن به کار گرفته نمی‌شد و کارهایی که باید در این خصوص انجام می‌شد مد نظر قرار نمی گرفت و این امر آسیب هایی را به بخش معدن وارد می کرد؛ ولی خوشبختانه در حال حاضر استاندار آذربایجان شرقی به این موضوع توجه کافی داشته و رسیدگی به مشکلات معدن را در اولویت کاری خود قرار داده است.
نوری با بیان این‌که اگر به دنبال توسعه و توجه مردم به بخش معدن هستیم باید وزارت صنعت و تجارت و وزارت معدن ازمنفک شود، تاکید کرد: باتوجه به اهمیت معدن و صنایع معدنی و جایگاه آن در اقتصاد ایران نیاز است تا نهاد متولی این شاخه اقتصاد ایران که دومین درآمد کشور را بعد از صادرات نفتی به خود اختصاص داده است از یک نهاد مستقل برخوردار باشد.
معادن پیشران صنعت و راه نجات جامعه است
وی با بیان این‌که رسانه‌ها باید ذهنیت مردم را نسبت به معدن‌کاران عوض کنند، گفت: امروزه تصور مردم از معدن‌کاران این است که با لباس‌های خاک آلود در زیر خروارها خاک مشغول کار هستند، درحالی که چنین نیست و امروزه دیگر برای اکتشاف یک معدن نیازی به چکش نیست و سیستم های نو به کار گرفته می شود؛ از این رو باید تمامی کارهای معدن کاری توسط متخصصان انجام گیرد. 
فراموشی معدن یعنی به لرزه انداختن پایه اقتصاد کشور
وی افزود: باید این دیدگاه در جامعه حاکم شود که معدن ملک کسی نیست، بلکه معدن‌کار مستاجر دولت است؛ از این رو زمانی که این نگرش تقویت شود که معدن یک انفال است و درآمدهای خارج شده از آن به خزانه دولتی واریز می شود؛ توجه مردم به این بخش بیشتر خواهد شد.

فرسوده بودن ماشین آلات باعث شده تا نتوانیم در بازار جهانی حضور یافته و رقابت کنیم
"مهدی مهرداد" دبیرخانه معدن آذربایجان شرقی نیز در این نشست با بیان این‌که ایران بعد از کشورهای چین و هند سومین کشور از لحاظ میزان ذخایر سنگ است، بیان کرد: با وجود این‌که ایران سومین کشور از لحاظ میزان ذخایر سنگ است، اما متاسفانه در بازار جهانی سهم دو درصدی را داراست.
وی ادامه داد: 80 درصد سنگ‌های تزئینی از ایران به صورت خام صادر می شوند که بیش از 50 درصد آن به صورت برش شده و تنها شش درصد آن به صورت آماده صادر می شود.
وی با اشاره به مشکلات پیش روی معدن کاران، یادآور شد: متاسفانه واردات سنگ برش شده بسیار بالا بوده و باعث عدم توسعه صنعت سنگ استان شده است، از سویی نیز فرسوده بودن ماشین آلات باعث شده تا نتوانیم در بازار جهانی حضور یافته و رقابت کنیم.
جذب سرمایه و ارتقای دانش راهکار توسعه معادن آذربایجان شرقی
مهرداد خاطرنشان کرد: باوجود این‌که سنگ‌های تزئینی ما نسبت به سایر کشورها از کیفیت بالایی برخوردار هستند ولی در حال حاضر کشورهای همسایه بالغ بر 80 درصد سنگ‌های تزئینی خود را از ترکیه تامین می کنند، که مقابله با این امر، حمایت‌های همه جانبه و سرمایه گذاری های کلان را می طلبد.
وی با بیان این‌که امروزه معدن کاران با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند، ادامه داد: طی یک سال اخیر کمیته‌ای در رابطه با رفع موانع مشکلات معدن برگزار نشده و روز به روز سختگیری های معدن کاران بیشتر می‌شود.
دبیر خانه معدن آذربایجان شرقی با اشاره به این‌که آمار واردات سنگ خام به کشور خیلی پایین است که از کشورهای کره، چین و افغانستان وارد می شود، افزود: از لحاظ واردات سنگ‌های ساختمانی کار شده، به ترتیب کشورهای چین، هند و ترکیه به دلیل پایین بودن قیمت ها بازار ایران را در دست گرفته اند. 
توسعه بخش معدن در گرو افزایش صنایع تبدیلی است
وی با بیان این‌که باید از فروش مواد خام به سایر کشورها خودداری کرد، اظهار کرد: اگر بتوانیم سرمایه گذاری در بخش صنایع تبدیلی را افزایش دهیم، می‌توانیم تولیدات خود را پس از قرار دادن در چرخه صنایع تبدیلی به سایر کشورها عرضه کرده و شاهد توسعه بخش معدن باشیم که باید در این زمینه مسئولان وارد عمل شده تا بتوانیم صنایع تبدیلی را در استان توسعه دهیم.
مهرداد با اشاره به مشکلات و موانع پیش روی صنعت سنگ، خاطرنشان کرد: تعداد بخش نامه‌ها برای معدن کاران بسیار زیاد است؛ به طوری‌که معدن‌کار همه تولیدات خود را انجام می دهد ولی یک دفعه که بخش نامه ای توسط دولت صادر می شود، محصولاتش در گمرک باقی می ماند.
وی افزود: همچنین هیچ برنامه‌ای برای توسعه پایدار این بخش وجود ندارد و حمایت های لازم از صادرات انجام نمی گیرد.

از مزیت تراورتن آذرشهر به نحوه احسن استفاده نکرده‌ایم
همچنین در ادامه این میزگرد "منوچهر نبییی"، پیشکوست صنعت سنگ با بیان این‌که استان آذربایجان شرقی در کمربند معدن قرار گرفته است، اظهار کرد: سنگ ها کلا به دو قسمت نرم و سخت تبدیل شده است، اخیرا استقبال از سنگ‌های نرم آهکی به دلیل امکان شکل‌پذیری راحت، بالا رفته است؛ به طوری‌که در حال حاضر 50 درصد کشورها روی سنگ‌های نرم تجارت انجام می دهند.
وی ادامه داد: خوشبختانه ایران در بهترین موقعیت کمربند سنگ های نرم قرار گرفته است که سنگ‌های رنگی و مرمر به خصوص سنگ تراورتن آذرشهر فقط مختص این منطقه است، با این حال از این مزیت به نحوه احسن استفاده نکرده‌ایم. 
ضرورت تشویق معادن به ایجاد واحدهای فرآوری
وی عنوان کرد: تامین ماده اولیه برای واحدهای تولیدی به موضوع حساسی تبدیل شده است، البته برخی با واردات مواد معدنی اقدام به تامین این نیاز می کنند اما در نهایت با افزایش قیمت تمام شده روبرو می شوند که رقابت در بازارهای داخلی یا صادراتی را برایشان غیر اقتصادی می کند، از این رو ایجاد واحدهای فرآوری تا اندازه‌ای برطرف کننده این مشکل خواهد بود.
نبییی با بیان این‌که مادامی که بخش فراوری فعال نشود پای صنعت سنگ لنگ می‌ زند، اضافه کرد: در حال حاضر در اصفهان حدود دو هزار و 500 واحد فراوری سنگ تزئینی وجود دارد درحالی که این میزان در آذربایجان شرقی کمتر از 50 واحد است؛ چراکه قیمت فراوری شده سنگ در استان بسیار بالا در می آید و نیروی کار متخصص وجود ندارد. 
وی خاطرنشان کرد: بیش از 60 درصد سنگ های تزئینی تولید شده در استان به ضایعات می رود، به عنوان مثال از 600 هزار تن سنگ موجود، 200 هزار تن آن صادر شده و مابقی نیز با کیفیت بسیار پایین به ضایعات تبدیل می‌شود.
ریسک سرمایه گذاری در معدن بسیار بالا است
این فعال صنعت سنگ با بیان این‌که کاهش نرخ دلار بهترین فرصت برای حضور در بازارهای صادراتی است، تصریح کرد: سنگ تزئینی باید با نوسانات بازار پیش رود و با این وضعیت اقتصادی کشور که با کاهش نرخ دلار مواجه هستیم، قیمت تمام شده نیز کاهش یافته است، از این رو فرصتی برای افزایش صارات محسوب می شود.
گزارش از: آیتک اسماعیل زاده - خبرنگار ایسنا در آذربایجان شرقی 
انتهای پیام