بزرگنمايي:

پیام آذری - تبریز - «بیلیندی»، نام بخشی از رشته کوه سهند در جنوب تبریز به ارتفاع حدود 2 هزار و 600 متر است که رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی دانشگاه تبریز در آن واقع شده و شب گذشته میزبان انبوهی از محققان داخلی و خارجی برای رصد «ماه گرفت» بود؛ ماه در آسمان «بیلیندی» در محاق بود و بسیار زیبا جلوه می کرد.
به گزارش ایرنا، جمعه شب، شماری از محققان و علاقه مندان به نجوم در تاریکی بلندی های «بیلیندی» در 30 کیلومتری جنوب تبریز و مشرف به روستای « زینجناب» گرد هم آمده بودند، تا بزرگ ترین «ماه گرفت» (خسوف) قرن را در ارتفاعات آذربایجان به تماشا بنشینند.
هر چند تماشای ماه در ارتفاعات «بیلیندی» در همه مواقع زیباست، اما نشستن به انتظار قایم موشک بازی این سیاره سیم فام در سرمای «سهند» در جمع مجنونان وادی نجوم لذت دیگری دارد.
حضور در جمع اخترشناسان و منجمان حرفه ای و آماتور در ارتفاعات «بیلیندی» و تماشای شور و شوق آنها برای تنظیم تلسکوپ های رنگارنگ شان به سمت سلطان درخشان شب های تاریک، به اندازه ای اغواگرانه بود که شغل ات را فراموش و خود را همچون دانه ای از زنجیر این متخصصان «سپهر، سیاره و ستاره» حس کنی.
ذوق بودن در جمع دوستداران نجوم و آسمان در ارتفاعات «بیلیندی»، زمانی دوچندان شد که مطلع شدم 6 محقق فرانسوی از ینگه دنیا برای رصد بزرگ ترین «ماه گرفت» قرن، هزاران کیلومتر راه را کوبیده، دل از دیار و زن و فرزند خود کنده و برای حضوری چندساعتی در زیر آسمان نیمه تاریک، این همه دشواری را متحمل شده اند.
انگار ماه نیز آ گاه بود که جمع مشتاقانش در ارتفاعات «بیلیندی»، میهمانانی نیز از اروپا دارند که همراه با همکاران ایرانی شان به دنبال ضبط و ثبت بازیگوشی این سیاره نقره ای در فضای لایتناهی هستند.
هم از این رو بود که سیاره سیمین آرمیده در فراخنای آسمان، گاه اندکی رخ می نمود و دقیقه ای بعد خود را میان زمین و خورشید پنهان می کرد تا با برآمدنش همهمه منجمان و اخترشناسان رصدخانه خواجه نصیر الدین طوسی و محوطه پیرامونی آن بر بلندای بادخیز «بیلیندی» بلند شود و با سریدنش در پشت نقاب زمین، نفس ها در سینه حبس شود.
و این جلوه گری و نمایش سیماهای مختلف از «ماه گردون» در فضای بین شمس و ارض تا پاسی از نیمه شب ادامه داشت و طیف دوستدارانش را با هر بروز و ظهوری، همچون موجی به این سو و آن سو می کشید.
البته نباید این نکته را نیز ناگفته گذاشت که در برنامه تماشا و رصد پدیده «ماه گرفت» در ارتفاعات «بیلیندی»، این ستارگان بودند که بر خلاف روال معمول با همه درخشندگی و پرتعدادی شان مظلوم ماندند و از سوی منجمان به هیچ انگاشته شدند.
هر چند ماه در مواقع عادی نیز در بلندای «بیلیندی» بسیار برجسته و باعظمت دیده می شود و سپهر در این نقطه از زمین، انباشته از دانه های درخشان و سوسوکنان ستاره های دور و نزدیک است، اما نزدیکی عرض جغرافیایی به درجه شمالی ماه گرفتگی، دیشب «بیلیندی» را به بهترین مکان در جهان برای رویت، تصویربرداری و تصویرسازی از بزرگ ترین پدیده «ماه گرفت» تبدیل کرد.
استاد بازنشسته دانشگاه تبریز و ستاره شناس و دانشمند برجسته علم نجوم کشورمان با بیان اینکه این مرکز علمی و دانشکده فیزیک دانشگاه تبریز از ماه ها قبل برای رصد بزرگ ترین ماه گرفتگی قرن برنامه ریزی کرده است، می گوید: بر همین اساس تمهیدات و امکانات لازم و کافی برای رصد تمام حرفه ای این اتفاق نادر در علم نجوم فراهم شده است.
علی عجب شیری زاده، تبریز را به دلیل نزدیکی عرض جغرافیایی به درجه شمالی ماه گرفتگی دیشب، بهترین مکان در جهان برای رویت و تصویربرداری و تصویرسازی از این اتفاق طبیعی می داند و اضافه می کند: البته این ماه گرفتگی به غیر از آمریکای شمالی در همه جای جهان قابل مشاهده است و در سراسر ایران نیز این مهم میسر خواهد بود.
عجب شیری زاده ادامه می دهدد: بهترین موقعیت واقع شدن ماه در مرکز سایه زمین روی 31 درجه شمالی تنظیم شده است که به دلیل عرض جغرافیایی 38 درجه ای تبریز، این شهر بهترین و مناسب ترین نقطه جهان برای رویت ماه گرفت است.
وی با اشاره به تاریخچه علم نجوم در ایران و پیشرو بودن کشور در زمینه های گوناگون نجوم، می گوید: ایران در قرن سوم هجری مهد ستاره شناسی و علم نجوم در جهان بود و در آن دوران خبری از این علم در آمریکا و اروپا نبود.
در باب اهمیت و بزرگی تماشای بزرگ ترین پدیده «ماه گرفت» در ارتفاعات «بیلیندی» ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که استاندار آذربایجان شرقی و جمعی از اعضای شورای شهر تبریز نیز از رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی در این نقطه، به عنوان بزرگ ترین رصدخانه فعال کشور، بازدید می کنند و در جریان چگونگی رصد آن قرار می گیرند.
استاندار آذربایجان شرقی در این بازدید در گفتگو با خبرنگاران می گوید: وجود اساتید به نام نجوم و این رصد خانه برای دانشگاه تبریز، مزیت بزرگی به شمار می‌‏آید؛ در گذشته این رصد خانه را خارجی‎ها رها کرده و به حال خود گذاشته بودند که با اقدام خود دانشجویان دانشگاه، تجهیزات نصب شدند.
مجید خدابخش اضافه می کند: اکنون بیش از 40 سال از عمر تجهیزات رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی دانشگاه تبریز در «بیلیندی» سپری می‌‏شود و امکان اتصال با کامپیوتر برای مطالعات بیشتر وجود دارد؛ امیدواریم دست در دست هم دهیم تا مشکلات تکنولوژی و امکانات زیرساختی مانند مشکل راه، حل شود تا فرصت‎های پژوهشی بیشتری برای جوانانمان ایجاد شود.
خدابخش خاطرنشان می کند: با توجه به وجود 2 رصدخانه‎ مراغه و دانشگاه تبریز، مسئله‎ رصد با استان ما عجین شده و مشکلات موجود در اولین جلسه‎ی هیات امنا مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
گفتنی است، رصدخانه خواجه نصیر الدین طوسی در 30 کیلومتری جنوب شهر تبریز بر فراز کوه «بیلیندی» واقع شده و دارای یک تلسکوپ خورشیدی و همچنین دو تلسکوپ 40 و 60 سانتی متری است.
کارشناسان معتقدند که با اندکی توجه به تجهیز و مناسب سازی رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی دانشگاه تبریز در ارتفاعات «بیلیندی» و ساماندهی مسیر دسترسی به آن می توان این مجموعه را به یکی از جاذبه های گردشگری علمی تبریز تبدیل کرد.
امید که اجتماع محققان و منجمان داخلی و خارجی برای رصد و تماشای بزرگ ترین پدیده «ماه گرفت» قرن در «بیلیندی»، فتح بابی برای بهسازی و به روزسازی رصدخانه واقع در این محل باشد و مشکلات آن به دست فراموشی سپرده نشود.
518