بزرگنمايي:

پیام آذری - اردبیل - پیشینیان ما به سخت کوشی، مصرف متعادل و خوداری از هر گونه اسراف شهره بودند و فرهنگ شفاهی،آیین ها و سنت های باقی مانده از گذشته نیز تاکیدی بر این صفت نیکوی ایرانیان می باشد، اما گویی نسل جدید امروز چندان دلبستگی به این فرهنگ ندارد.
شلنگ رها شده آب شرب در کوچه برای شستن ماشین، روشن بودن طولانی مدت تلویزیون و رادیو حتی زمانی که کسی به آن نگاه نکرده و گوش نمی دهد ، روشن ماندن لامپ ها بدون نیاز به روشنایی آن ، استفاده از لامپ های پرمصرف بزرگ در مغازه ها برای جلب مشتری ، باز ماندن شیر آب ، حمام طولانی با باز ماندن شیرآب ، استفاده از خودروهای شخصی حتی برای گشت و گذار در درون شهرها، استفاده ازآبیاری غرقابی در کشت محصولات و هدر رفت کلان آب، مصرف بیش از نیاز مواد غذایی و زباله های مملو از ته مانده غذاها و ... از جمله مواردی از اسراف است که در زندگی روزمره با آن مواجه بوده و همچنان هر روز در جلوی دیدگان ما تکرار می شود.
تب مصرف دامنگیر جامعه ایرانی شده و چنان پیوستگی با زندگی امروزی پیدا کرده که دل کندن از آن حتی به میزان کم امری سخت بشمار می رود، نسل جدید حتی با تحمل مشقات و هزینه های بسیار ترجیح می دهد که بیش از نیاز و اندازه مصرف کرده و حد و مرزی را نیز برنمی تابد.
بر اساس مطالعات انجام شده ، ایرانی ها در مصرف بسیاری از اقلام در ردیف نخست قرار داشته و بیش از متوسط جهانی مصرف می کنند. بعنوان نمونه در حالی که متوسط سرانه مصرف برق در جهان 900 کیلو وات می باشد این میزان در ایران 2900 کیلووات ساعت است.
در آب نیز سرانه جهانی مصرف 150 لیتر و در ایران 300 لیتر است ، در مصرف بنزین نیز سرانه جهانی 15لیتر می باشد در حالی که این میزان در ایران 90 لیتر است.
سرانه مصرف گاز نیز در ایران 1700مترمکعب بوده و در جهان 600 متر مکعب و در زمینه نان هم مصرف جهانی برابر با 25کیلوگرم است در حالی که در ایران این میزان 160 کیلوگرم برآورد می شود.
 در این میان مصرف آب و برق در کشور وضعیت بغرنجی به خود گرفته و مشکلاتی را نیز ایجاد کرده که نیاز به توجه بیشتر به آن می باشد.
در زمینه برق که این روزها کشور در زمینه تامین آن با مشکلاتی مواجه است، چندان همراهی از سوی شهروندان صورت نمی گیرد و با وجود تاکید و درخواست مسئولان برای صرفه جویی همچنان مصرف زیاد بوده و خاموشی های ضربتی به اجبار از سوی وزارت نیرو در مناطقی از کشور اعمال می شود.
بر اساس اعلام مسئولان وزارت نیرو توان تولید برق در کشور حداکثر 52 هزار مگاوات می باشد و این در حالی است که در روزهای اوج مصرف میزان مصرف برق به 56 تا 58 هزار مگاوات می رسد.
بر این اساس، روزانه چیزی حدود چهار تا 6 هزار مگاوات کمبود برق در کشور وجود دارد و رفع این کمبود در شرایط کنونی به جز صرفه جویی چاره ای ندارد.
به گفته مدیرعامل شرکت برق منطقه ای آذربایجان مصرف برق امسال در زمان اوج بار در استان اردبیل به 400 مگاوات رسیده که 15 درصد نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش دارد.
وی بیان کرد: مصرف برق استان اردبیل تا 2 سال آینده تا 2 برابرافزایش خواهد شد.
آب نیز به عنوان مایه حیات از چند دهه پیش در کشور وضعیت نامناسبی یافته و با وجود تاکید کارشناسان و مسئولان همچنان مصرف بی رویه آن ادامه داشته و در حال خالی کردن ذخایر زیرزمینی از این نعمت الهی هستیم.
کاهش ذخایر آب در سفره های زیرزمینی و سدها در استان اردبیل بیش از گذشته به چشم می خورد و این اتفاق به دلیل برداشت بی رویه آب از سفره های زیرزمینی و نیز مصرف زیاد شهروندان به وجود آمده است.
کارشناسان معتقدند که در زمانی نه چندان طولانی بیش از حد مجاز و پنج برابر ظرفیت تعریف شده استاندارد از دشت اردبیل آب برداشت شده و این امر سبب نشست این دشت شده است.
استاندارد برداشت آب از دشت اردبیل 130 میلیون مترمکعب بوده و این در حالی است که رقمی بالغ بر 632 میلیون متر مکعب آب از این دشت برداشت شده که 5 برابر ظرفیت تعریف شده می باشد.
اصغر سلیمان زاده ، مدیرعامل آب منطقه ‌ای اردبیل با اشاره به کسری شدید منابع آب زیرزمینی در منطقه گفت: ذخایر آب پنج سال آینده دشت اردبیل مصرف شده و این رقم به این معنی است که اگر هم ‌اکنون به مدت پنج سال آب مصرف نکنیم، منابع آبی به وضعیت اولیه می‌رسد.
وی با بیان اینکه در دشت اردبیل با 632 میلیون متر مکعب کسری منابع زیرزمینی آب مواجه هستیم، افزود: این وضعیت دشت اردبیل را در آستانه فرونشست قرار داده و این دشت یکی از 355 دشت ممنوعه کشور است.
به گفته مسئولان ، دلیل اصلی کاهش ذخایر آبی استان، استفاده بی رویه کشاورزان و شهروندان از آب در تامین شرب می باشد و ضرروی است مصرف بی رویه آب در بین خانواده ها به درستی مدیریت شود.
کارشناسان معتقدند که با وجود هشدارهای زیاد هنوز عمق خطر کمبود آب برای بسیاری از شهروندان احساس نشده و ضروری است که در زمینه مصرف بهینه آب در بخش های مختلف آشامیدنی ، کشاورزی و صنعت فرهنگ سازی شود.
توجه به سفارش های دینی در باره مذمت اسراف در کنار توجه به فرهنگ قناعت و مصرف متعادل ایرانی می تواند بعنوان اساسی ترین اهرم در رفع مشکلات کنونی در مصرف زیاد بویژه در زمینه آب و برق عمل کند، ضمن اینکه فرهنگ سازی و برخی اقدام های عملیاتی از سوی دولت نیز برای مهار مصرف گرایی شدید حاکم بر جامعه ضروری به نظر می رسد.
** وزیر نیرو: در صرفه جویی با دیگر کشورها فاصله زیادی داریم
رضا اردکانیان وزیر نیرو در سفر هفته گذشته خود به استان اردبیل گفت: ملت ایران از فرهنگ غنی برخوردار بوده و دارای پیشینه تاریخی درخشانی هستند اما متاسفانه در زمینه مصرف و صرفه جویی با دیگر ملت ها فاصله زیادی داریم.
وی بیان کرد: در مصرف انرژی همچنان چندین برابر دیگر کشورها مصرف کرده و فرهنگ صرفه جویی در بین ما نهادینه نشده است.
به گفته وی ، تنها 10 درصد صرفه جویی در مصرف برق کافی است تا مشکل موجود در تامین نیاز کشور رفع شده و به خاموشی ها پایان داده شود.
وزیر نیرو با اشاره به اینکه کشور ما منطقه ای نیمه خشک و خشک می باشد بیان کرد: همانگونه که پیشینیان ما با ابتکار اقدام به تولید و مصرف بهینه از منابع بویژه آب می کردند اکنون نیز باید فرهنگ صرفه جویی در بین مردم نهادینه شود.
** امام جمعه اردبیل : صرفه جویی باید به فرهنگ ماندگار تبدیل شود
نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل با اشاره به فرهنگ مصرف زیاد در بین مردم گفت : معلمان و مربیان باید حساسیت در مصرف برق و آب و ... را به یک فرهنگ ماندگار تبدیل و دانش آموزان، فرزندان و خانواده ها را در مصرف انرژی به طور عام چنان تربیت نمایند که آنها خودشان را بزرگ امانت داران و بزرگ نگهبانان این عرصه بدانند.
آیت الله سید حسن عاملی افزود: ممکن است در اثر اسراف برق منطقه ای قطع و ضرر جانی یا مالی به کسی وارد گردد و ما مسئول باشیم.
وی اظهار داشت: کشور ما یک کشور خشک و نیمه خشک است و اگر مصرف آب توسط دولت و ملت مدیریت نشود، ایران به کشوری کاملا خشک تبدیل می شود.
او افزود: با سرمایه گذاری عظیم دولت، کانال فاضلاب به بخش بزرگی از مناطق شهری رسیده ولی بعضی از خانواده ها از اتصال به این شبکه استقبال نمی کنند، این هم موجب هدر رفت سرمایه است و هم هدر رفت آب و موجب آلودگی آب های زیرزمینی و صدمه به محیط زیست می باشد.
خطیب جمعه اردبیل اظهار داشت: 90 درصد اسراف آب در بخش کشاورزی و در آبیاری سنتی است، امروز هر کشاورزی که آبیاری سنتی را تبدیل به قطره ای، بارانی و مکانیزه نکند، بدون شک شریک گناه و معصیت می شود چون شریک اسراف می شود و اسراف گناه کبیره است.
وی افزود: با آبیاری سنتی هم محصول کم تر است و هم بحران خاک به سراغ ما می آید، امروز در شمال استان در اثر آبیاری غرقابی، میکروارگانیزم خاک از بین رفته است.
** نیاز به اصلاح مدیریت مصرف آب است
سلیمان زاده مدیرعامل آب منطقه ای اردبیل اصلاح مدیریت مصرف آب را ضروری خواند و گفت: با فرهنگ سازی توسط رسانه ها و نهادهای متولی می توان مصرف آب را مدیریت کرد.
وی معتقد است که برای حفظ و افزایش ذخیره آب در پشت سدها و نیز منابع زیرزمینی، تغییر الگوی کشت ، تغییر روش آبیاری، استفاده از گونه های کشاورزی کم مصرف آب، آبیاری قطره ای وتحت فشار برای افزایش راندمان آبیاری اقدامی ضروری است.
به هر حال زمان فاصله گرفتن از مصرف بی رویه بویژه در زمینه انرژی و آب در کشور فرا رسیده و اگر خود تن به فرهنگ قناعت و صرفه جویی ندهیم طبیعت بازی سخت و ناگواری با ما براه انداخته و مجازاتمان خواهد کرد.