بزرگنمايي:

آذری آنلاین - تبریز - شوراهای اسلامی روستاها به عنوان سازمان‌ های جمعی مردم سالار نقش مهمی در پیشبرد برنامه های توسعه کشور دارند اما به جهت ضعف سرمایه اجتماعی در روستاها شاهد تکیه شهرنشینان بر صندلی این نهادهای محلی هستیم.
به گزارش ایرنا، اصل هفتم قانون اساسی صراحت دارد که شوراهای اسلامی طبق دستور قرآن کریم «و امرهم شوری بینهم»، «و شاورهم فی الامر»، مجلس شورای اسلامی، شورای استان، شهرستان، شهر، محل، بخش، روستا و نظایر این‌ها از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشور هستند که طرز تشکیل و حدود اختیارات وظایف شوراها را این قانون معین می‌کند.
با تأسیس شوراها قدرت بخشی از نهادهایی که در نبود شوراها وظایف آنها را بر عهده داشتند کاهش یافت که این امر باعث نوعی چالش حفظ قدرت بین این سازمان ها از یک سو و شوراها برای کسب قدرت واقعی از سوی دیگر شد.
برای پیشبرد سریع برنامه‌های اجتماعی‏، اقتصادی‏، عمرانی‏، بهداشتی‏، فرهنگی‏، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی‏، اداره امور هر روستا، بخش‏، شهر، شهرستان یا استان با نظارت شورایی به نام شورای ده‏، بخش‏، شهر، شهرستان یا استان صورت می‌گیرد که اعضای آن را مردم همان محل انتخاب می‌کنند.
نکته حایز اهمیت در انتخابات شوراها که از آن به عنوان پارلمان محلی نام برده می شود؛ این است که مشارکت افراد چه به عنوان رای دهنده و چه انتخاب شونده بخاطر دربرگیرندگی منافع افراد، مشارکت پذیری سیاسی افراد محلی در آن بسیار گسترده و با نشاط است.
در انتخابات مجلس شورای اسلامی اگر بطور عموم، فعالان سیاسی و نخبگان مشارکت گسترده ای داشته باشند؛ اما در انتخابات شوراهای روستایی، روستانشینانی که پیشتر فقط در مقام رای دهنده مشارکت داده می شدند این بار خود به عنوان کنشگر و بازیگر اصلی مشارکت می کنند.
شوراهای اسلامی روستا ضمن توسعه جامعه مدنی، در عمران و آبادی روستاها نیز نقش انکار ناپذیری داشته و علاوه بر تثبیت جمعیت روستایی و معکوس کردن مهاجرت، در امنیت اجتماعی و اقتصادی جامعه نیز نقش برجسته و درازمدتی دارند.
از زمان شوراهای اول تا دوره اخیر هر فردی که می خواست نامزد شورای روستا باشد باید در همان روستا سکونت می داشت که این مساله در اصلاحیه اخیر قانون شوراها در سال 1394 تغییر یافت و تاکیدی بر روستا نشین بودن عضو شورا هم اکنون وجود ندارد و این مساله باعث شده است که بسیاری از افراد روستایی که سالهاست در شهر ساکن شده اند برای انتخابات شورا از روستای زادگاه خود نامزد شده و در بسیاری از مواقع رای لازم را نیز کسب کنند، اما این امر بازخورد مناسبی در اذهان روستاییان نداشته و همواره با دید منفی به مساله نگاه می کنند.
** عضویت فرد شهرنشین در شورای روستا منع قانونی ندارد
مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری آذربایجان شرقی در گفت وگو با ایرنا در مورد نامزدی افراد ساکن در شهرها برای شوراهای روستایی اظهار کرد: هر فردی که ساکن مرکز بخش خود باشد می تواند نامزد شوراهای روستایی باشد.
تقی کرمی با بیان اینکه پیش از این نامزدهای شوراها باید ساکن همان محل اخذ رای می بودند، افزود: این بند در اصلاحیه اخیر قانون شوراها در سال 1394 تغییر یافت و فرد ساکن در مرکز بخش هم می تواند از روستا ثبت نام کند.
وی خاطرنشان کرد: با اصلاح این بند دیگر نیازی به سکونت فرد در همان روستا نیست بلکه فرد فقط می تواند در جلسات شورا حضور داشته باشد.
کرمی حضور مرتب در جلسات شورا را از جمله وظایف اعضا برشمرد و گفت: فرد چه ساکن شهر و چه ساکن روستا باشد، باید در جلسات شورا حضوری مرتب داشته باشد و چنانچه 6 جلسه متوالی و 12 جلسه متناوب غیبت غیرموجه داشته باشد، عضویت وی سلب شده و نفر اول عضو علی البدل جایگزین وی می شود.
** شایستگی عضو شورا ملاک است نه محل سکونت
مدیر کل سیاسی و انتخابات استانداری آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با ایرنا با اشاره به عدم منع قانونی ثبت نام فرد ساکن در شهر از حوزه انتخابیه روستا گفت: این فرد بطور قطع اهل آن روستاست ولی در زمان حاضر بنا به ضرورت شغلی در شهر ساکن شده و ارتباط خود را با زادگاهش قطع نکرده است.
رضا استاد رحیمی خاطرنشان کرد: وقتی فردی دارای تحصیلات عالی است و روابط گسترده ای هم در شهر دارد، عضو شورا شدن وی نه تنها اشکالی ندارد بلکه در پیشبرد امور روستا هم بخاطر تعاملات با دستگاه ها موثر است.
** کارایی عضو شورا ربطی به شهرنشین یا روستانشینی ندارد
رئیس شورای اسلامی استان آذربایجان شرقی با بیان اینکه اگر از نظر قانونی ممنوعیتی برای نامزدی فرد ساکن شهر از حوزه انتخابیه روستا نباشد، پس مشکلی هم نیست، افزود: نمی شود بطور یقین گفت که چون فرد در شهر ساکن است، بازده و کارایی اش هم پایین است.
غلامحسین مسعودی ریحان با بیان اینکه اگر چه محل سکونت فرد عضو شورا در ارتباط مستقیم با مردم و درگیر برخی مسایل و مشکلات روستا بودن مهم است، خاطرنشان کرد: این مساله امر مطلقی نیست زیرا که ممکن است فردی ساکن روستا باشد اما شناخت و احاطه کافی به مسائل نداشته باشد.
وی توانمندی اعضای شورا را وابسته به افراد دانست و گفت: به این مساله می توان از جنبه مثبت نیز نگریست؛ به این معنا که عضو شورای روستا که شهرنشین است بطور قطع از اهالی همان روستاست و از نظر فرهنگی و اجتماعی بطور کامل با مسایل روستا آشنایی دارد و از طرفی به دلیل شهرنشین بودن ارتباطاتی نیز با ادارات کل و فرمانداری شهرستان دارد که برای حل مشکلات روستا بسیار مفید است.
وی با بیان اینکه مسایل اجتماعی چند وجهی است، افزود: موضوع باید از جهت اینکه ساکن بودن فرد در روستا برای روستایی ها و روستا نفعی دارد یا خیر باید مورد بررسی قرار گیرد و این مساله بیشتر به توانمندی انسان ها بستگی دارد.
مسعودی ریحان خاطرنشان کرد: ضمن اینکه قانونی هم وجود دارد که اگر یک عضو شورا غیبت بیش از حد مجاز در جلسات داشته باشد عضویت آن سلب می شود.
** عضو شورای ساکن در روستا مشکلات را بیشتر لمس می کند
ساکن بودن یا نبودن عضو شورا در روستا بیش از آنکه جنبه قانونی داشته باشد،بیشتر بعد روانی دارد، بطور قطع بیشتر روستانشینان دوست دارند که عضو شورا در وهله اول فردی شایسته و کاربلد بوده و در مرحله بعد ساکن همان روستا باشد تا هر روز و هر شب شاهد مشکلات و ناراحتی ها و غم و شادی روستاییان باشد و این جنبه بیشتر بعد روانی و اجتماعی دارد.
یکی از روستاییان بخش مرکزی شهرستان مرند که اعضای شورایشان ساکن در شهر است، با بیان اینکه این فرد حتما مقبولیتی داشته که رای لازم را برای عضویت در شورا کسب کرده است، افزود: با این حال در خیلی مواقع که نیاز به ممهور کردن نامه ای و یا بیان مشکلی باشد نامبرده در دسترس نیست.
اسد محمدی شورا را امین و معتمد مردم دانست و گفت: شوراها در روستا به عنوان معتمدان محلی هم محسوب می شوند و به غیر از امور شورایی محل رجوع بسیاری از مشکلات مردم و محلات هستند از این رو ساکن بودن در روستا و همیشه در دسترس بودن مقبولیت آنها را افزایش می دهد.
یکی دیگر از روستاییان نیز با تایید همان مطالب گفت: شورا باید ساکن در روستا باشد و هر روز و هر شب در میان اهالی باشد تا شاهد لحظه به لحظه مشکلات و کمبودها از جمله قطعی آب و برخی مسایل محلی باشد.
محمد قربانی با بیان اینکه نمی دانم چرا این افراد پس از سال ها شهر نشینی یک دفعه در هنگام انتخابات یاد روستایشان افتادند، افزود: حتما در این کار نفعی برای شان وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: این افراد اگر به فکر توسعه روستا و حل مشکلات آن بودند پیش از این نیز می توانستند اقدام کنند.
به هر حال با توجه به وظایف شوراهای اسلامی روستا همچون جلب مشارکت و خودیاری مردم به جهت همکاری با مسئولین اجرایی وزارتخانه ها و سازمان هایی که در ارتباط با روستا فعالیت می کنند و ایجاد تسهیلات لازم جهت پیشبرد امور آنها، تبیین و توجیه سیاست های دولت و تشویق و ترغیب روستائیان جهت اجرای سیاست های مذکور، نظارت و پیگیری اجرای طرح های عمرانی اختصاص یافته به روستا، همکاری با مسئولان برای احداث، اداره، نگهداری و بهره برداری از تاسیسات عمومی، اقتصادی، اجتماعی و رفاهی مورد نیاز دولت در حدود امکانات، کمک رسانی و امداد در مواقع بحرانی و اضطراری مانند وقوع حوادث غیرمترقبه و نیز کمک به مستمندان و خانواده های بی سرپرست با استفاده از خودیاری های محلی، حضور فردی آگاه به مسایل مختلف که تمام وقت در دسترس اهالی روستا باشد مثمرثمرتر خواهد بود.
6132/3071