بزرگنمايي:

آذری آنلاین - کول تپه های جای جای آذربایجان سکونتگاه انسانهای باستان بوده و از 9 هزار سال قبل به عنوان کارگاههای تولیدی عمل می کرده ، امروزه در سایه عدم توجه مسئولین و مردم در فراموشی بسر می برند.
  اواخر سال 1371 ه. ش بود که کشف یک دهکده باستانی بی نظیر در شهرستان سلماس به اطلاع جهانیان رسید که در نوع خود جزو قدیمی ترین دهکده های واقع در خاورمیانه بود واز این حیث از اهمیت زیادی برخوردار است که در شمال شهر سلماس نزدیکی کوی فرهنگیان قرار دارد و مردم سلماس آن را به علت وجود خاکستر (کول)(کول تپه) می نامند.
در سال های اخیر کشاورزان همسایه با این دهکده کهنسال که گمان می کردند این محل معدن خاکستر است، خاک مقوی آن را برای تقویت زمینهای مزروعی خود می بردند، به طوری که از این دهکده باستانی تنها چهار هکتار باقی مانده است درحالیکه در این مکان باستانی ابتدا سنگ های اوبسیدین از معادن آتشفشانی غرب سلماس و بعضاً ترکیه امروزین وارد و پس از اعمال کارهای صنعتی روی این سنگها، آن ها را به ابزار و آلات برنده و جنگی مانند چاقو، سرنیزه و آلات دیگر تبدیل و به دیگر اقوام جهان صادر کرده و تجارت می کردند.
اما طی سالیان گذشته شاهد زوال و نابودی تدریجی این اثر گرانبهای تاریخی شهرستان سلماس ان هم در سکوت و بی توجهی مطلق مسئولین مربوطه هستیم.
معصوم حسنی مدیر دفتر نمایندگی اداره میراث فرهنگی و گردشگری در شهرستان سلماس  در این خصوص گفت: تپه باستانی اهرنجان سلماس هم اکنون یک محوطه تاریخی حساب می شود و اولین وظیفه میراث فرهنگی درخصوص محوطه های تاریخی در قدم اول ثبت اثر و سپس حفاظت از آن است که در همین راستا این محوطه باستانی در تاریخ 18 شهریور 1377 به شماره 2102 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حسنی بیان کرد: در جلساتی که از سال 1390 برای حفاظت و سرمایه گذاری در این تپه باستانی باحضور مسئولین شهرستان تشکیل شده، میراث فرهنگی موظف به انجام مطالعات احداث طرح پارک اثر و شهرداری سلماس مسئول اجرای این طرح شده است اما تاکنون هیچ اقدامی در راستای اجرای این طرح و حفاظت از این اثر تاریخی صورت نگرفته است.
وی افزود: با توجه به اینکه محدوده فعلی این تپه باستانی در داخل محدوده شهری است و حتی در طرح تفصیلی شهر سلماس نیز کاملا مشخص شده، لذا هرگونه هزینه کرد و اقدام برای حفظ و بهسازی محدوده این اثر باید با همت و هماهنگی شهرداری صورت بگیرد اما متاسفانه به دلیل تغییرات مداوم در پست های مدیریتی شهرستان از جمله شهرداری و فرمانداری و نیز وجود معارض در محدوده این تپه باسانی باعث شده تنها مدرک سکونت انسان در این منطقه انهم از 9هزار سال پیش به فراموشی سپرده شده و تبدیل به محلی برای دوچرخه سواری و موتورسواری برای جوانان شود!!!
مدیر دفتر نمایندگی اداره میراث فرهنگی و گردشگری در شهرستان سلماس تصریح کرد: متاسفانه حتی حریم بندی این اثر تاریخی نیز از سوی شهرداری رعایت نشده است و هم اکنون شاهد قطعه بندی زمین های اطراف این تپه جهت ساخت و ساز و نیز کوچکتر شدن محدوده پیرامونی این اثر تاریخی هستیم.
حسنی در خصوص مشکل معارض دار بودن محدوده این اثر تاریخی تصریح کرد: برابر استعلامات موجود از اداره ثبت اسناد شهرستان، متاسفانه اسناد زمین های منطقه مذکور به صورت سهم مشاع است؛ بدین معنی که موقعیت دقیقی برای این افراد در خصوص زمینشان تعریف نشده و فقط محدوده زمین افراد مشخص شده و هم اکنون 3 نفر معارض ادعا دارند که زمینشان در محدوده این اثر باستانی قرار دارد.
وی با تاکید بر لزوم همت مسئولین برای حفاطت از این اثر باستانی شاخص استان آذربایجان غربی و حتی ایران ، خاطرنشان کرد: هم اکنون مطالعات جامعه احداث طرح پارک اثر این سکونتگاه 9هزارساله بشر توسط اداره میراث فرهنگی از قبل انجام شده و آماده است و در صورت همت و تعامل شهرداری، امادگی داریم تا به صورتی مشارکتی اقدام به احداث این پارک اثر بکنیم که قطعا سهم قابل توجهی در رشد جذب گردشگر به شهرستان سلماس خواهد داشت.
دکتر توحید ملک زاده دیلمقانی استاد و مورخ سرشناس تاریخ آذربایجان در گفت و گو با خبرنگار ایسنا در اینخصوص گفت: وجود مصنوعات سنگی شامل ظروف، سینی های گود، سینی های سفال و وزنه های گرد سنگی معرف فعالیتهای زیادی برای تأمین غذا از طریق کشاورزی در این منطقه بوده است. در این منطقه همچنین سفالهای منقوش خاکستری متمایل به سیاه و مسطح سفالی کشف شده که سفالهای آن از نوع سفالهای نخجوان مربوط به دوره برنز قدیم در دو هزار و نهصد سال ق.م است .
ملک زاده بیان کرد: یکی از نکات برجسته در مورد تاریخ این دهکده این است که ابتدا این دهکده در زمین مسطح بوده و وسعت قابل ملاحظه آن در قدیم نیز نشانگر آباد و پرجمعیت بودن این دهکده باستانی بوده و بعداً طی سالهای متمادی،لایه های تاریخی به آن اضافه شده است؛ به طوری که در لایه های فوقانی در این تپه نشانی از استقرار 3 دوره فرهنگی مربوطه به هزاره های ششم،پنجم و چهارم قبل از میلاد وجود دارد.
وی افزود: سفالهای مکشوفه از کول تپه از لحاظ قدمت در موقعیت پائین تری قرار دارند با این حال براساس تحقیقات علم جدید باستانشناسی، پس از سنگ، سفال قدیمی ترین و دقیق ترین پدیده و ابزاری است که برای گاه شناسی و تعیین تاریخ انسان بدوی و ماقبل تاریخ سندیت دارد و نیز نمودار گویایی است ازپیشرفت تمدن و فرهنگ انسانی در ادوار گـذشته به طـوری که بعضی از محققین پا را از این هم فراتر نهاده سفال را تنها تعیین کننده تاریخ تمدن بشری دانسته اند.
این استاد تاریخ در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی تصریح کرد: از دیار سنگهای مادر، ضایعات فراوانی ناشی از تولید ابزار، تراشه و صدها درشت تیغه اوبسیدنی بر وجود محوطه کول تپه در اهرنجان سلماس به عنوان مهمترین مرکز تولید و صدور ساخته های اوبسیدنی در حوضه دریاچه ارومیه در اواخر هزاره هفتم پیش از میلاد دلالت دارد و با این شواهد است که قدمت استقرار روستایی، درآذربایجان مستلزم تغییر بوده و تا اواخر هزاره هفتم پ.م عقب می رود. این تاریخ پیش از فرهنگ سرامیکی حاجی فیروز محسوب می شود که به نیمه اول هزاره ششم پ.م. تعلق داشته است.
  کول تپه های جای جای آذربایجان سکونتگاه انسانهای باستان بوده و از 9 هزار سال قبل به عنوان کارگاههای تولیدی عمل می کرده و امروزه تپه باستانی اهرنجان سلماس به عنوان یکی از بی نظیرترین نمونه های این سکونتگاه های بشری در سایه عدم توجه مسئولین و مردم در فراموشی بسر می برند که امیدواریم مسئولین ذیربط در راستای احیای جایگاه تاریخی والای این تپه باستانی اقدامی بکنند و از تخریب آن در اثر عوامل انسانی و محیطی جلوگیری کنند چراکه این تپه باستانی به عنوان نگین تاریخی در شهرستان و حتی آذربایجان غربی و نشانگر قدمت بسیار زیاد سکونت بشری در منطقه و شهر سلماس است.