بزرگنمايي:

آذری آنلاین - ارومیه- فرهنگ کتابخوانی در یک جامعه با مشارکت خودجوش گروه ها و انجمن های رسمی و غیررسمی دچار تحول می شود و دورهمی ادبیات در ارومیه یکی از مصادیق آن به شمار می رود.
به گزارش ایرنا این دروهمی در قالب یک گروه بزرگ ادبی از 15 آبان 1396 کلید خورد و تا پایان همان سال 11 برنامه با هدف ترویج کتابخوانی در شهر ارومیه بدون محدودیت سنی برگزار شد؛ نشستی که برای کاهش کتاب گریزی در بین نسل جوان دورخیز کرده است.
حضور در این محفل فرهنگی هنری اشتیاق کتابخوانان و دوستداران ادبیات را در یک روز بهاری به میزبانی کتاب در مرکز آذربایجان غربی نشان می دهد.
پیش از آغاز دوازدهمین نشست ادبی در ارومیه با عنوان دورهمی ادبیات فضای نشست با موسیقی بی کلام و پخش اسلایدهایی از دورهمی های قبلی مزین می شود.
فرهنگسرای جوان ارومیه طی روزهای اخیر میزبان این دورهمی با حضور کتابدوستان و اهالی فرهنگ و هنر بود تا جلسه ای صمیمی با محوریت کتاب رقم بخورد.
مشتاقان کتاب پا به سن گذاشته و نوجوانان زیر 10 ساله در این جمع دیده می شدند؛ آنچه این اختلاف سنی این نسل ها را کمتر می کرد، علاقه مندی همه این حضار به کتاب و ادبیات بود.
دختری در حدود 9 سال متنی ادبی را با صدای کودکانه و ظریف قرائت می کند و تحسین حضار را برمی انگیزد؛ عقربه های ساعت در این گردهمایی دوستانه با سرعت بیشتری سپری می شود.
گاه شعری، تبسم بر لب جمع حاضر می نشاند، گاه صدای شلیک قهقهه ای فضا را بانشاط می سازد و گاه طنز تلخی که از زبان شاعری جاری می شود آه از نهاد مخاطبان بر می آورد و آنان را به فکر فرو می برد.
به راستی چه رازی در ادبیات نهفته است که حلقه وصل اقشار مختلف مردمی با سنین مختلف به شمار می رود؟ گویی روح در این فضا تلطیف می شود و گوش سپاری به شعرخوانی شاعران و گویندگان دل ها را صیقل می دهد.
اشعار این نشست در نخستین ماه سال رنگ و بوی بهاری دارد اما موضوعاتی نظیر ازدواج، عملکرد مسئولان، رفتار کارمندان در اداره، ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگ رانندگی از نگاه ریزبینانه طنزپردازان حاضر مخفی نمی ماند.
معرفی برنامه های انجمن های ادبی ارومیه و جلسه های فضولی شناسی و حافظ شناسی نیز در این جلسه انجام می شود تا این دورهمی پلی برای ارتباط مردم با انجمن ها و کارگاه های ادبی باشد.
در لابلای شعرخوانی، پرسش و پاسخی از کارشناس حاضر در جلسه انجام شده و کتاب شعر "اودلو سوزلر"/سخنان آتشین/ به ترکی از "یحیی شیدا" که اشعار طنز "علی اکبر حداد" است در این نشست معرفی می شود.
اشعار در قالب های مختلف شعری قرائت می شود و برخی شاعران با صدای گیرای خود بدون استفاده از میکروفن شعر خود را قرائت می کنند.
برخی دیگر با تیر تلخ طنز خود قلب مشکلات را نشانه می روند؛ اینجا محفلی برای تمرین تفکر نقادانه و همزبانی برای آلام هم نوعان دردمند است.
سعید سلیمان پور، شاعر طنزپرداز ارومیه ای در این نشست با اشاره به اینکه فعالیت چنین گروه هایی برای ارتقای ادبیات در استان ضروری است، گفت: نباید فعالیت های ادبی در ارومیه به صورت جزیره ای برگزار شود و گروه ها، انجمن ها و نهادها باید در این زمینه متحدانه و منسجمانه از هم حمایت کنند.
دارنده نشان فرهنگی و جایزه بین المللی استاد شهریار نیز در این نشست با اشاره به اینکه دورهمی ادبیات در ارومیه حرکت بسیار مبارکی است، بیان کرد: این اقدام فرهنگی به هم افزایی اهل شعر، داستان، نقد ادبی و اهالی رسانه کمک می کند و اهالی این عرصه ها در این دورهمی ظرفیت های ادبی، فرهنگی و فکری همدیگر را بهتر می شناسند.
مصطفی قلیزاده علیار با بیان اینکه اهتمام این محفل به کتابخوانی حرکت ارزشمندی است، افزود: پیشکسوت ها و جوان ها در این انجمن به گپ و گفت و گوی ادبی می پردازند و تقویت این حرکت و تربیت نسل جدید مشتاق ادبیات از رهگذر این نشست در آینده قابل تصور است.
وی اضافه کرد: هر نشست دورهمی ادبیات در مکانی جدید تشکیل می شود و عطر و بوی ادب و هنر را به همه جای شهر پخش می کند.
وی همچنین با معرفی کتاب های شعر طنز "خنده های فالش" و "واژه در دست تعمیر" از سعید سلیمانپور / بوالفضول الشعراء/ در این نشست گفت: سلیمان پور شاعر رسالت مدار بوده و برخی اشعار وی به جریان سازی کمک کرده است.
وی با اشاره به اینکه نقد ادبی باید به صورت حضوری و محفلی هم در این انجمن غیررسمی جایگاهی داشته باشد، اظهار کرد: صرف خواندن شعر و داستان و متن به خروجی سازنده ای منتهی نخواهد داشت.
وی با بیان اینکه تشویق هر صاحب اثر بدون نقد اثرش به برجسته سازی نوشاعران می انجامد، گفت: اگر عیب و هنر هر شعر در همان لحظه توسط اساتید گفته شود نقاط ضعف اصلاح می شود و آثار ارزشمندی پدید می آید؛ تشویق یک شاعر بدون نقد اثرش به ایجاد چهره ای حبابی از وی منتهی شده و راه پیشرفت وی سد خواهد شد.
به گفته وی شایسته است در این دورهمی ادبیات به معرفی و نقد آثار مثبت و تاثیرگذار ایرانی بیش از اینها بها داده شود.
مدرس دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه نیز در این نشست با بیان اینکه دورهمی ادبیات حرکتی در راستای ترویج کتابخوانی است، گفت: این نشست با نگاه تخصصی، پرهیز از تمرکز به شعرخوانی و پرداخت به معرفی کتاب در حوزه های مختلف بازده بیشتری نیز خواهد داشت.
مهدی قاصد افزود: تیراژ کتاب در کشور طی دهه 50 با جمعیتی تقریبا نصف این آمار، چند هزار نسخه بود اما الان به زیر یکهزار نسخه رسیده و رفته رفته کمتر شده است.
دکترای جامعه شناسی سیاسی اضافه کرد: کتابخوانی تلنگری در ذهن کتابخوان به وجود می آورد تا وی عملکرد فردی و جامعه خود را در گذشته بررسی کند.
"قاصد" با اشاره به اینکه مطالعه کتاب فرد را کتابخوان به بار می آورد، ادامه داد: آگاهی و خرد جمعی با خواندن کتاب افزایش پیدا کرده و تصمیم گیری های فرد را عقلانی تر می کند.
وی بیان کرد: کتاب انسان ها را به هم نزدیک کرده و تعصبات افراطی و بیجا را کم می کند.
وی همچنین در این نشست با معرفی طرح جمع آوری کتاب های اهداکنندگان در ارومیه گفت: بانک آنلاین کتاب ارومیه با سرپرستی وی از اوخر بهمن 1396 طی حرکتی ابتکاری با همکاری گالری کتاب آواگستر ارومیه، جمع آوری کتاب های دست اول و دوم را آغاز کرده است.
وی با اشاره به اینکه تاکنون کتاب هایی در حیطه ادبیات شامل شعر و داستان و همچنین کتاب های روانشناختی، جامعه شناختی و کمک درسی گردآوری شده است، افزود: این کتاب ها به مناطق کمتر برخوردار و محروم که وسع مالی برای تهیه کتاب ندارد، ارسال خواهد شد.
گوینده برنامه های رادیویی استانی و سراسری نیز در این نشست گفت: این دورهمی فرصتی برای فراغت از دغدغه ها و مشغله های روزمره بعد از 2 هفته کار مداوم است تا به موضوع شعر و معرفی کتاب‌های مختلف از زبان حضار پرداخته شود.
سمیه کریمخانی افزود: گاهی فرد برای کتاب و شعرخوانی حوصله لازم را ندارد و این دورهمی بهانه خوبی برای ایجاد انگیزه مطالعه در شخص است.
وی اضافه کرد: خلا باهم بودن در محیط های مختلف جامعه به وفور دیده می شود و برگزاری چنین جلسه های مفرحی، همزبانی و همدلی را بین اقشار مختلف مردمی افزایش می دهد.
وی ادامه داد: این گردهمایی فرصتی برای حضور بزرگان شعر و ادب آذربایجان غربی است تا نوجوانان و جوانان از حضور آنان بیشتر استفاده کنند و از خوانش آثار ادبی توسط این فرهیختگان لذت مضاعفی ببرند.
وی اظهار کرد: نقد اشعار و همچنین نگاه دقیق به نحوه خوانش قطعه های ادبی اگر در این جمع اضافه شود به غنای آن افزوده می شود زیرا خوانش صرف اشعار بدون تحلیل قالب، محتوا و نحوه ادای واژگان این نشست را در حد یک شب شعر ساده تنزل خواهد داد.
کریمخانی با اشاره به اینکه حضور کودکان و نوجوانان در چنین محفلی خالی است، اظهار کرد: گوش دادن به شعر طی دوران کودکی در شکل گیری دیدگاه آنان نسبت به زندگی آینده‌ موثر شده و فرزندان این سرزمین را افراد با ذوق و خوش قریحه به بار می آورد.
کارشناس ارشد مردم شناسی و مجری سیمای آذربایجان غربی که مسئول برگزاری دورهمی ادبیات است نیز گفت: برگزاری چنین نشست های صمیمی هر 2 هفته یکبار در فضاهای آرامش بخشی چون کتابخانه های عمومی و فرهنگسراهای ارومیه فضای فرهنگی شهر را تقویت و عملکرد حرفه ای انجمن های ادبی این استان را تسهیل می کند.
به گفته "رضا خسروی" معرفی، اهدا و امانت کتاب، قرائت اشعار فارسی و ترکی در قالب های مختلف شعری، تجلیل از اصحاب قلم و دکلمه شعر توسط گویندگان و مجریان آذربایجان غربی از مهم ترین برنامه های پرمخاطب این دورهمی فرهنگی به شمار می رود.
وی افزود: آشنایی اهالی فرهنگ و هنر نظیر تئاتری ها، شعرا، مترجمان و گویندگان با یکدیگر و شروع پروژه های مشترک از دیگر مزیت های این نشست به شمار می رود.
وی اضافه کرد: نویسندگان و مترجمان محلی همچنین تشویق شده و در سایه معرفی در رسانه ها، انگیزه کاریشان دوچندان می شود.
وی با اشاره به اینکه تنوع فضای اجرای این دورهمی در جذابیت برنامه اثرگذار است، ادامه داد: این نشست ها به دلیل برگزاری چرخشی در محل های مختلف فرصتی برای گردهمایی مخاطبان هر نهاد فرهنگی و دریافت ذائقه های هنری مختلف است.
وی در خصوص نحوه برگزاری نشست برای سال جاری نیز بیان کرد: یک برنامه زمانبندی تقویمی دقیق استخراج و تنظیم شده است و در سال جاری برنامه هایی چون نقد فیلم و انیمیشن، نمایشنامه خوانی، نقد ادبی، کارگاه تند خوانی و نقد کتاب نیز پیش بینی شده است.
وی بیان کرد: پوستر هر نشست از طریق کانال های ادبی و خبری و همچنین پیج های اینستاگرام اطلاع رسانی می شود.
مسئول برگزاری دورهمی ادبیات اظهار کرد: متاسفانه نه تنها مردم عادی بلکه اهالی فرهنگ هم زیاد کتاب نمی خوانند و آشتی دادن اقشار مختلف مردمی با کتاب اولویت اصلی این نشست است.
خسروی اظهار امیدواری کرد تا از رهگذر هنرها و تکنیک های جذاب در زمینه مطالعه کتاب یک جریان فرهنگی راه بیاندازد و زمینه مناسب برای ارتقای سرانه مطالعه کتاب ایجاد شود.
وی بیان کرد: اگر به مرور زمان به این نتیجه برسم که تولید برنامه ای رادیویی یا تلویزیونی با محتوای خوب و مخاطب گیر با موضوع شعر و کتاب میسر است، برای ساخت آن برنامه ریزی می کنیم.
به گزارش ایرنا و بر اساس بررسی های انجام شده 59 هزار و 500 نفر از سه میلیون و 300 هزار نفر جمعیت آذربایجان غربی عضو کتابخانه های عمومی هستند.
به عبارتی دیگر حدود 2 درصد از جمعیت این استان از یک میلیون و 530 هزار جلد کتاب موجود در کتابخانه های عمومی استفاده می کنند که این آمار از استقبال پایین مردم به مطالعه حکایت دارد در حالی که عضویت در کتابخانه ها در دنیای امروز یکی از شاخصه های مهم توسعه یافتگی فرهنگی در هر جامعه است.
سرانه مطالعه در ایران با شاخص های مختلف حدود 10 دقیقه برآورد شده در حالی که این سرانه در کشورهای ژاپن و روسیه به 50 دقیقه رسیده است.
چنانچه جامعه ای بخواهد در چرخه تکامل و پیشرفت مداوم قرار گیرد، باید برای مؤلفه تعیین کننده کتابخوانی جایگاه ویژه ای قائل شود؛ جایگاهی که بدون ایجاد بستر لازم به منظور گسترش فرهنگ مطالعه به سختی به دست می آید.
7129/3072
گزارشگر: توحید محمودپور