پیام آذری - به سراغ کتابفروشی‌هایی در سراسر دنیا می‌رویم که سال‌هاست متفاوت از بقیه به نظر می‌رسند؛ یکی‌شان در گوشه یک دهکده، ترکیبی از سنت و مدرنیته است، دیگری در دل آب، پناه زمستانه کتاب‌دوستان و در تابستان صحنه اجرای موسیقی است، آن یکی کتاب‌ها را در سالن تئاتر جای داده است، و بعضی از آن‌ها هم جای پول‌ها را به کتاب‌ها داده‌اند یا روزگاری محل عبادت بوده‌اند و ... .
مخروبه‌ای مدرن در میان شالی‌ها
کتابفروشی «پدی فیلد (Paddy Field)» در خانه‌ای متروکه واقع شده است، جایی در میان مزارع شالیکاری و در حومه دهکده Xiadi چین.
قدمت روستایی که این کتابفروشی در آن است، به بیش از 800 سال می‌رسد؛ اما ساختمان‌های فرسوده همانند همین کتابفروشی به جای تخریب، مرمت شده‌اند و تنها چیزی که از بنای اصلی آن‌ها باقی مانده، دیوارهای بیرونی تراش‌خورده است.

گفته می‌شود این کتابفروشی توسط Librairie Avant-Garde، کتابفروشی مستقلی که در سال 1996 در نانجینگ (Nanjing) راه‌اندازی شد و از آن زمان در سراسر چین گسترش پیدا کرد، اداره می‌شود.
«پدی فیلد» یک کتابفروشی سه‌طبقه‌ است؛ در طبقه همکف یک فضای نمایشی، در طبقه اول یک اتاق مطالعه و در پشت‌بام یک تراس دیده می‌شود تا بازدیدکنندگان از این بام در چشم‌اندازی وسیع از دیدن مناظر اطراف لذت ببرند. این درحالی است که وقتی کار مرمت بر روی ساختمان کتابفروشی آغاز شد، فقط سه دیوار خاکی تراش‌خورده و چند دیوار فرسوده حیاط از ساختمان فعلی سالم باقی مانده بودند.
معماران بنای مرمت‌شده کتابفروشی «پدی فیلد» را ترکیبی از سنت و مدرنیسم می‌دانند.

کتابفروشی «پدی فیلد» بیش از 7500 عنوان کتاب از هنر گرفته تا علوم اجتماعی را در خود جای داده است. همچنین کافه‌ای دارد که مشرف به شالیزارها و روستا است.
کتاب‌های موجود در آن به مباحثی مانند حفاظت از روستاهای باستانی، آموزش روستایی و تمدن‌های کشاورزی اختصاص دارند. این فروشگاه همچنین در طول سال نمایشگاه‌های هنری، نمایش‌های تئاتر و اجراهای موسیقی زنده برگزار می‌کند.

کلمه‌ها روی آب!
«به سمت کشتی بروید، انبوهی از گنجینه‌های ادبی را پیدا خواهید کرد که در انتظار کشف هستند.»
"Words on the Water" (کلمه‌ها روی آب) ، قایقی است که به یک کتابفروشی شناور در کانال آب ریجنت لندن تبدیل شده. این بارج (شناوری برای حمل و نقل اشیای بزرگ) هلندی از دهه 1920، مجموعه‌ای از کتاب‌های کلاسیک، معاصر و ... و همچنین مجموعه وسیعی از کتاب‌های کودکان را در خود جای داده است.

این کتابفروشی حاصل ایده پدی اسکرچ (Paddy Screech)، جاناتان پریوت (Jonathan Privett) و استفان چودات (Stephane Chaudat) است.
اما پیدا کردن این کتابفروشی شناور در گذشته مثل حالا آسان نبود. در واقع مقررات کانال طوری بود که کشتی باید هر دو هفته یک‌بار مکان خود را تغییر می‌داد و هر کجا که صاحبانش می‌توانستند، ظاهر می‌شد. اما پس از گذشت چند ماه آن‌ها توانستند یک جایگاه دائمی به دست بیاورند.

این بارج در ماه‌های زمستان پناهگاهی برای مخاطبانش در برابر باد سرد و سرما است و در تابستان نیز در بام خود میزبان اجراهای متنوعی از گروه‌های فولکلور، گروه‌های موسیقی جاز و ... می‌شود.

نمایش کتاب‌ها در صحنه تئاتر
می‌توانید در یک خیابان شلوغ و تجاریِ محله شیکِ Recoleta بوئنوس آیرس از یک معبد آرام کتاب بازدید کنید. نور ملایم است... و از گفت‌وگوها یک کتابخانه بزرگ و بسیار آرام به نظر می‌رسد اما فضای آن چنان گرم و دلپذیر است که کافه غارمانند پشت اتاق با مراجعه‌کنندگان در حال خواندن و نوشیدن کاپوچینو و ساب‌مارینوهای شکلاتی پر شده است.
کتابفروشی "El Ateneo Grand Splendid" در درون تئاتر تاریخی بوئنوس آیرس آرژانتین است. Grand Splendid از زمان تاسیس خود در سال 1919 ساختمان هنرهای نمایشی، سینما و هم‌اکنون کتابفروشی بوده است. در این بنا هنوز هم معماری و تزئینات مربوط به زمان ساخت آن مثل: صحنه پرده قرمز، جعبه‌های تئاتر و بالکن دیده می‌شود.
ساختمان این کتابفروشی برای اجرای تئاتر در سال 1919 افتتاح شد، زمانی که بوئنوس آیرس به عنوان یک بندر و مرکز تجاری بزرگ در حال رونق یافتن بود. سیل مهاجران به این منطقه - به ویژه از اروپا - به رونق گرفتن زمینه‌های فرهنگی و هنری کمک کرد. 

این کتابفروشی در حالی در این مکان شروع به کار کرد که پیش از آن، این ساختمان در معرض خطر فروریختن بود! اما این ساختمان از ویرانی نجات داده شد.
بنیان‌های موسیقی این کتابفروشی هنوز کاملاً از بین نرفته است و اغلب، اجراهای زنده‌ای توسط نوازندگان پیانو در آن برگزار می‌شود. 

کتاب‌ها جای پول‌ها را گرفتند!
انبوهی از کتاب‌ها جایگزین انبوهی از پول‌ها شده‌اند؛ کتابفروشی "Last"(آخرین) در مکان سابق یک بانک در لس‌آنجلس واقع شده است.
ستون‌های مرمر و سقف مایل بلند از زمان بانک باقی مانده است، اما به جای مراجعه‌کنندگان و انبوهی از پول‌های حفاظت‌شده، قفسه‌های کتاب دیوارها را پوشانده‌اند و نمایش هنری کتاب‌ها دیده می‌شود.

گفته می‌شود این کتابفروشی برای اکتشاف طراحی شده است. قفسه‌های کتاب به‌طور تصادفی در سراسر فروشگاه قرار داده شده‌اند و کتاب‌های مستعمل و آسیب‌دیده با روش‌های مختلف روی هم انباشته شده‌.
بقایای معماری بانک هنوز هم در این کتابفروشی دیده می‌شود.
می‌گویند هر اینچ این مکان به گونه‌ای طراحی شده است که عاشقان کتاب را عاشق خود می‌کند و انگار موفق هم شده‌ است.

کتابفروشی "Munro" ، بزرگ‌ترین کتابفروشی مستقل ویکتوریا، بریتیش کلمبیا، کانادا نیز در جایی واقع شده که پیش‌تر بانک بوده است. 

این کتابفروشی که بیش از 50 سال سن دارد، توسط نویسنده برنده جایزه نوبل، آلیس مونرو و همسرش تاسیس شد. از ساختمانی که در آن واقع شده است به عنوان Royal Bank of Canada یاد می‌شود. 
«مونرو» حدود 30 کارمند و یک بخش بزرگ کتاب کودک دارد. 
آلن فوترینگام، روزنامه‌نگار این کتابفروشی را به عنوان «باشکوه‌ترین کتابفروشی کانادا، احتمالاً در آمریکای شمالی» توصیف کرده است.

پناهگاهی که به کتاب‌ها جا داد
ساختمان "Librairie Avant-Garde" در نانجیک چین پیش از آن‌که یک کتابفروشی باشد، به عنوان پناهگاه بمب و یک پارکینگ دولتی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
کتابفروشی "Avant-Garde" که در زیر استادیوم Wutaishan نانجینگ واقع شده است، در سال 1999 و در زمانی تأسیس شد که صاحب آن، Qian Xiaohua این فضای 41000 فوت مربع را بازسازی کرد. این کتابفروشی‌ حالا به مکانی محبوب برای دانشجویان و گردشگران تبدیل شده است.

این کتابفروشی خصوصا دارای متون مذهبی است و گفته می‌شود این نشان‌دهنده اعتقادات مالک آن است.
قسمت‌هایی از این کتابفروشی با صلیب‌های بزرگی تزئین شده است، اما بنا به گفته صاحب آن که فردی مسیحی است، «دانش، مقدس‌ترین چیز است». همچنین ماکت مجسمه آگوست رودن (Auguste Rodin)، هنرمند فرانسوی هم در این کتابفروشی دیده می‌شود.

همیشه با کفش‌های بارانی به این‌جا بیایید
پله‌ها کتاب‌هایی ناگرفته‌اند که علاقه‌مندان را به این کتابفروشی می‌رسانند.
"Libreria Acqua Alta" در ونیز ایتالیا واقع است؛ یکی از معدود کتابفروشی‌های جهان که باید با کفش‌های بارانی به آن‌جا بیایید چون به‌طور مکرر در آن‌جا سیلاب جاری می‌شود.

نام این کتابفروشی به "Book Store of High Water" ترجمه می‌شود. این فروشگاه برای محافظت از مجموعه خود در برابر طغیان مکرر کانال‌های ونیز، کتاب‌ها را در تشت‌های ضدآب، وان‌ها و حتی یک گوندولا (قایق سنتی ونیزی) که هنگام سیل شناور است، قرار داده. بخش‌های خارجی کتابفروشی هم از کتاب‌هایی که بر اثر آب آسیب ‌دیده‌اند تشکیل شده.

کلیسا، انبار و حالا کتابفروشی!
«با پایان دادن به وظایف خداپسندانه، اکنون مردم را به عنوان یک کتابفروشی بزرگ جذب می‌کند.»
کلیسای گوتیک 700‌ساله، اکنون محل کتابفروشی "Selexyz Dominicanen" در ماستریخت هلند است. 

این ساختمان که در ابتدا یک کلیسای کاتولیک بود، اما در دهه 1790 توسط ناپلئون بناپارت به جای عبادتگاه به مکانی برای نگهداری تجهیزات و پرسنل تبدیل شد. در سال 2005 نیز این فضا به یک کتابفروشی که امروزه شناخته‌شده است، مبدل شد.

خانه‌ای که با تصمیم دانشجویان کتابفروشی شد
می‌گویند دو دانشجو در دوران تعطیلات‌شان تصمیم به راه‌اندازی یک کتابفروشی گرفته‌اند و به این ترتیب کتابفروشی "Atlantis Books" در یک خانه غاری در سانتورینی یونان توسط آنان ساخته شده است.
دو سال بعد این دانشجویان تعدادی از دوستان‌شان را با خود همراه کردند و به یونان رفتند. از آن زمان این کتابفروشی باز است و آن‌ها حتی به شوخی گفته‌اند که فرزندان‌شان روزی محل را اداره خواهند کرد.

هزارتوی کتاب‌ها
کتابفروشی "Zhongshuge" که در چونگ کینگ چین واقع شده، هزارتوی راه‌پله و آینه است.

این کتابفروشی طوری طراحی شده که شبیه به یک کالیدوسکوپ با آینه‌های سقفی است و اتاق‌های رنگارنگی را منعکس می‌کند. راه‌پله‌های متعدد و تکثیرشدن آینه‌ها باعث ایجاد تار عنکبوت در سراسر این کتابفروشی شده است. 

منابع:
insider.com
dezeen.com
lonelyplanet.com
atlasobscura.com
nationalgeographic.com