بزرگنمايي:

پیام آذری- آب برای برخی از کشاورزان حوضه آبریز این دریاچه مفهوم بسیار حیاتی و با اهمیت‌تر پیدا کرده و گویا فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه با نتایج مطلوبی چون جلب مشارکت جوامع محلی همراه بوده است.

این آبادی‌نشینان با وجود محدودیت‌های مالی و دشواری‌های کار کشاورزی سنتی، آماده‌اند برای بازگشت حیات دوباره به نگین آبی آذربایجان هر زحمتی را متحمل شوند اما از مسئولان توقع دارند تا شرایط بهتری برای تجهیز اراضی‌شان به شیوه‌های نوین آبیاری را تعریف و اعمال کنند.

محمد حسینی از باغداران ارومیه در حاشیه بازدید خبرنگاران از طرح‌های تجمیعی آبیاری‌های نوین در منطقه بالانج ارومیه گفت: هرچند حق‌آبه تعریف شده‌ای برای هر زمین وجود دارد اما به خاطر احیای دریاچه ارومیه تلاش می‌کنیم آبی کمتر استفاده کنیم.

وی با گلایه از سوءاستفاده برخی کشاورزان از تقسیم آب در روستا، بیان کرد: با وجود تلاش ما برای مصرف کمتر آب و بکارگیری شیوه‌های مختلف، مشکلات بسیاری در این راستا وجود دارد که سرقت در مسیر هدایت آب به باغ‌ها یکی از آنهاست؛ این اقدام موجب شده است تا آب کمتری به باغ‌های ما برسد و بازده محصول در هکتار نیز کاهش پیدا کند.

وی بیان کرد: تقسیم‌بندی آب تا وقتی که کشاورزان از سواد و فرهنگ جمعی و مشارکتی بهره‌مند نباشند، پاسخگوی مشکلات نخواهد بود.

حسینی پیشنهاد داد که آب را از حالت استفاده عمومی در برخی از روستا خارج کنند و اجازه بدهند کشاورزان اراضی خود را با هزینه خود قطره‌ای کرده و از آب چاه استفاده کنند زیرا معتقد است که برای بهره‌مندی از تسهیلات دولتی شرایط سفت و سختی وجود دارد که خرده مالکان نمی‌توانند از این شرایط و امکانات بهره‌مند شوند و از سوی دیگر نمی‌توان کشاورزان دیگر را برای تجمیع اراضی هماهنگ و همراه کرد.

کشاورز دیگری از اهالی روستای حاشیه باراندوزچای تا زانو در گل و لای در حال لایروبی مسیر آب به مزرعه‌اش بود، گفت: پارسال میراب داشتیم و تقسیم آب به وسیله او انجام می‌شد که برای هر هکتار آبیاری به او 20 هزار تومان حق‌الزحمه پرداخت می‌شد اما امسال کسی با این پول‌ها کار نمی‌کند؛ از سوی دیگر هم با وجود تورم و قیمت تمام شده بالا برای محصول، قیمت‌ها برای خرید محصولات کشاورزی در سر مزرعه همان قیمت‌های پارسال است که موجب شده تا کشاورزان همچنان هشتشان گرو نهشان باشد.

این کشاورز افزود: مساحت اراضی آبیاری شده از چاه عمیق روستای ما 53 هکتار است که 40 نفر کشاورز از آن آب برداشت می‌کنند و همیشه مشکل آب در این ناحیه وجود دارد و اگر ریش سفیدان محل به داد کشاورزان نرسند، دعوا و جنگ بر سر آب تمامی ندارد.

وی اضافه کرد: قطعه‌های ما کوچک هستند و اغلب کشاورزان حرفشان به مذاق هم خوش نمی‌آید؛ دولت یا اجازه تفکیک اراضی و فروش را ندهد یا اگر نمی‌توانند جلوی این اقدام را بگیرند اجازه بدهند ما با حفر چاه و قطره‌ای کردن آبیاری اراضی با هزینه خودمان در این زمینه حرکت کنیم.

وی ادامه داد: ما آماده‌ایم در صورت تسهیل مسیر در زمینه قطره‌ای کردن باغ‌ها و کاهش مصرف آب اقدام کنیم و این کار را برای آیندگان و سلامت آنان انجام می‌دهیم زیرا سلامت جامعه به حیات دریاچه ارومیه گره خورده است.

رئیس اداره فنی و زیربنایی جهاد کشاورزی ارومیه نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: پنج هزار و 600 هکتار آبیاری قطره‌ای در سطح زمین‌های کشاورزی شهرستان ارومیه از سال 76 تاکنون اجرایی شده که 85 درصد هزینه آن از سوی دولت و مابقی از سوی کشاورزان تأمین شده است.

محمد غنی باسعادت افزود: تجهیز به شبکه‌های آبیاری نوین کشاورزی در یکهزار و 400 هکتار در ارومیه در دست اجراست؛ اعتبار و هزینه صرف شده برای هر هکتار 25 میلیون تومان بوده که به علت بالا بودن هزینه‌های تمام شده محصول، کشاورزان نمی‌توانند منابع لازم برای این اقدام را تأمین کنند و دولت به آنان کمک می‌کند.

وی بیان کرد: روستای بالو، عسگر آبادکوه، حصار بهرام خان جزء روستاهایی است که در ارومیه عملیات تجهیز به آبیاری‌های نوین کشاورزی در آنها در حال اجراست.

غنی باسعادت اظهار داشت: در روستای بالانج نیز 450 هکتار از اراضی کشاورزی به شیوه‌های نوین آبیاری اعم از قطره‌ای، تحت‌فشار و نوارطیف مجهز شده است؛ شبکه آبیاری مبارک‌آباد و طرج تجمیعی تولکان به همراه 2 طرح خرده مالکی جزء این 450 هکتار است.

وی افزود: در اعطای تسهیلات به کشاورزان در زمینه تجهیز اراضی به آبیاری‌های نوین محدودیتی وجود ندارد و خوشبختانه مشاکرت کشاورزان در این زمینه روز به روز بیشتر می شود.

غنی باسعادت اضافه کرد: مالکان زمین‌های کشاورزی حتی اگر در قطعه‌های کوچک باشد در صورت داشتن مجوز چاه یا پروانه بهره‌برداری یا حق‌آبه از منابع سطحی می‌توانند اراضی خود را با دریافت تسهیلات دولتی به این شیوه‌های آبیاری تجهیز کنند.

رئیس اداره فنی و زیربنایی جهاد کشاورزی ارومیه در مورد پیشنهاد حفر چاه برخی از کشاورزان نیز توضیح داد و اظهار داشت: ارومیه دشت ممنوعه می‌باشد و شرکت آب منطقه‌ای هرگز اجازه حفر چاه در این منطقه را صادر نمی‌کند.

وی با اشاره به طرح لوله‌گذاری و انتقال آب با لوله به مزارع در ارومیه به میزان 312 کیلومتر نیز اظهار کرد: از محل اعتبارات ستاد احیای دریاچه ارومیه در سال 1395 و 1396 حدود 318 کیلومتر طرح انتقال آب با لوله در کل حوضه آبریز دریاچه ارومیه مصوب شده بود که 200 کیلومتر خط لوله انتقال آب برای اجرا در ارومیه جذب و اجرا شد.

غنی باسعادت با بیان اینکه هزینه هر کیلومترمربع لوله‌گذاری 100 میلیون تومان است، گفت: پوشش بتنی کانال‌ها نیز به میزان 42 کیلومتر در ارومیه از سال 1376 تاکنون اجرا شده است.

شهرستان ارومیه دارای 52 هزار هکتار باغ و 41 هزار اراضی زراعی می باشد که 15 تا 20 درصد زمین‌های کشاورزی در این شهرستان به آبیاری‌های نوین مجهز شده است.

کشاورزان باید با شرایط دریافت تسهیلات در زمینه تجهیز اراضی به شیوه‌های نوین کشاورزی و مزیت‌های شیوه‌های نوین آبیاری باغ‌ها بیشتر آشنا شوند و اطلاع‌رسانی مراکز جهاد کشاورزی در این زمینه مفید خواهد بود.

دریاچه ارومیه در قالب طرح‌های ستاد احیا قرار است ظرف مدت 10 سال / از 1394/ به تراز اکولوژیک خود برسد؛ این دریاچه از اواسط دهه 1380 شروع به خشک شدن کرد که بنا بر آمارهای موجود تا سال 2015 میلادی حدود 80 درصد از مساحت آن خشک شد.

همه کارشناسان داخلی و خارجی بر این عقیده هستند که مشارکت جوامع محلی در کنار اجرای طرح‌های مختلف، نقش مهمی در احیای نگین آبی آذربایجان‌غربی دارد.