بزرگنمايي:

پیام آذری - مراغه - پژوهشگران دانشگاه مراغه، موفق به ساخت نانوکاتالیستی برای کنترل فرآیندهای تولید دارو شدند که تبدیل سولفید به سولفوکسید را به صورت کنترل شده کاتالیز می کند.

به گزارش دوشنبه ایرنا به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، گسترش شیمی سبز و کاتالیست‌های نانوساختار، حاصل بخشی از همکاری چند ساله پژوهشگران گروه شیمی دانشگاه مراغه با گروه‌هایی از چین و استرالیا در آزمایشگاه تحقیقاتی و بین‌المللی «دی. آی. سی. پی» است.
این گروه تحقیقاتی، نانوکاتالیستی مغناطیسی ساختند که در فرآیند تولید دارو استفاده شده و سپس به سادگی از فرآیند خارج می‌شود و در نتیجه محصول نهایی خلوص بالایی خواهد داشت.
یکی از مزیت‌های این نانوکاتالیست، جمع‌آوری ساده آن از محیط واکنش است، در واقع به دلیل ماهیت مغناطیسی این کاتالیست، به سادگی با اعمال میدان مغناطیسی قابل جمع‌آوری از محیط واکنش بوده و در نتیجه در محصول نهایی، ذرات کاتالیست وجود نخواهد داشت؛ با این کار می‌توان خلوص محصول نهایی را در صنعت تولید دارو افزایش داد.
خالص‌سازی دارو و محصولات دارویی یکی از چالش‌های موجود در صنعت داروسازی است که توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه داروسازی را به خود معطوف کرده است، از جمله موادی که به صورت ناخالصی در دارو باقی می‌ماند، ترکیبات کاتالیستی است که در طول فرآیند تولید به سیستم اضافه می‌شود.
بعد از انجام واکنش، لازم است کاتالیست‌ها از سیستم خارج شوند اما بخشی از این کاتالیست ممکن است در محصول نهایی باقی بماند؛ برای حل این مشکل محققان دانشگاه مراغه با همکاری پژوهشگرانی از چین و استرالیا اقدام به استفاده از ذرات مغناطیسی با ساختار هسته‌ای پوسته‌ای کردند که به سادگی با آهن‌ربا قابل زدایش است.
صادق رستم‌نیا، پژوهشگر گروه شیمی دانشگاه مراغه و برنده جایزه ابوریحان سال 1396 امروز در جمع خبرنگاران درباره این طرح پژوهشی گفت: ترکیبات آهن در حضور آب اکسیژنه بطور عمده مسیر تولید رادیکال را پیش می‌گیرند که به آن فنتون می‌گویند که می‌تواند در یک مسیر بالقوه در برخی فرآیندهای شیمیایی مانند اکسایش مواد و تصفیه به کار رود.
وی افزود: در این کار ما ترکیبی هوشمند موسوم به FeQ3 ساختیم. این ترکیب حاوی آهن و نیتروژن بوده که گروه‌های عاملی روی آن قرار دارد.
رستم نیا اظهار داشت: به دلیل وجود آهن درهسته FeQ3، این ساختار با میدان مغناطیسی برهم کنش دارد و ما از همین نقطه شروع کردیم، به این ترتیب که با تولید یک کامپوزیت مغناطیسی که می‌تواند شبیه فنتون عمل کند، اکسایش سولفیدهای ارگانیک به صورت انتخابی به سولفوکسید متناظر انجام می‌شود.
رستم نیا افزود: نکته کلیدی این کار تحقیقاتی آن است که تمرکز اصلی در حوزه کاتالیست و مبتنی بر فناوری شیمی سبز و مغناطیسی است، در واقع نقطه قوت این فناوری قابل بازیافت بودن و در نتیجه کاهش هزینه و مقدار مصرف کاتالیزور است و چون فرآیندها در سطح نانوساختار انجام می‌شوند، سرعت بیشتری خواهند داشت.
وی گفت: این ساختار که در صنایع تبدیلی دارویی قابل استفاده است در حد چند گرم ساخته شده و قابل افزایش است و به‌کارگیری این کاتالیست در تهیه کاتالیزورهای سبز با کاربردهای محیط زیستی گام بعدی این پروژه است.
این طرح حاصل تلاش‌های گروه تحقیقاتی هیات‌علمی گروه شیمی در سال 1398 و یک گروه تحقیقاتی از کشور چین است.
نتایج این کار در Journal of Colloid and Interface Science با ضریب تأثیر 091.5 (جلد 511، سال 2018، صفحات 447 تا 455) منتشر شده است.
6132/‏518