بزرگنمايي:

پیام آذری- برنامه ریزی یک مساله حیاتی است و در عرصه‌های اقتصادی، نمی‌توان بدون برنامه ریزی حرکت کرد، وقتی صحبت از توسعه روستایی به میان می‌آید، در واقع توسعه کشاورزی سهم مهمی را به خود اختصاص می‌دهد.

یکی از عوامل اساسی عدم وجود اشتغال و کمبود درآمد در مناطق روستایی و به ویژه مناطق محروم، نبود برنامه ریزی درست است، عدم انسجام در جامعه روستایی گاهی سبب می‌شود این قشر محروم از ثمرات برنامه ریزی ها دور بمانند، این محروم شدن، در زمینه تولید و صادرات بیشتر به چشم می‌خورد.

متولیان حوزه روستایی باید این مساله را در نظر بگیرند که حمایت از تولیدات کشاورزی یک امر زیربنایی است و مساله مهمی به شمار می‌رود، ماندگاری و پیشرفت یک استان بستگی به تولیدات آن منطقه دارد اما کشاورزی باید علاوه بر تولید در توسعه نیز مؤثر باشد.

اما در سطح استانی و ملی، سیاست گذاری کشاورزی باید به گونه‌ای باشد که امروز در جوامع صنعتی، افراد تحصیل کرده مشتری محصولات ارگانیک هستند، اما در کشور ما، مردم از این محصولات محروم هستند و در صورت تداوم این سیاست، برخی از بازارها را نیز از دست خواهیم داد.

دستاوردهای علمی و تجربی نشان می‌دهد که سهل انگاری در توسعه روستایی و رونق کشاورزی، خسارت سنگین را رقم خواهد زد که بیکاری، حاشیه نشینی و بحران محیط زیست از آن جمله است.

نبود سرمایه مانع بزرگ رونق کشاورزی

در بخش کشاورزی کمبود سرمایه مهم‌ترین عاملی است که سد راه رونق کشاورزی می‌شود، بر این اساس باید در جهت رونق کشاورزی سه رکن استفاده از منابع ملی، تکنولوژی و مدیریت به کار گرفته شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی در این باره ابراز داشت: چه در سطح استان و چه در سطح کشور، یکی از موانع بزرگ رونق کشاورزی، کمبود سرمایه و سرمایه گذاری در بخش کشاورزی است که ایجاد زیرساخت‌های لازم محقق نمی‌شود.

اکبر فتحی کوچک بودن قطعات کشاورزی در واحدهای زراعی و باغی را از دیگر موانع رونق در بخش کشاورزی دانست و ادامه داد: در استان آذربایجان شرقی اگر یک میلیون و 120 هکتار کل اراضی کشاورزی را بین 250 هزار بهره بردار تقسیم کنیم، خواهیم دید که سطح زیر کشت از استاندارد جهانی در این منطقه پایین است.

وی گفت: بیشتر کشاورزان استان پا به سن گذاشته هستند و نسل جوان آنگونه که باید برای حضور در فعالیت‌های کشاورزی رغبت داشته باشند، ندارند و این باعث شده سن بهره برداران کشاورزی بالا رفته و در مقابل میزان سواد آن کاهش پیدا کند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی افزود: ضریب نفوذ دانش در بخش کشاورزی، آنگونه که در ممالک مترقبه حاکم است در کشور ما حاکم نیست.

فتحی خاطرنشان کرد: خشکسالی که در سال‌های اخیر اتفاق افتاد و خشک بودن کشور ما، هزینه‌های زیادی را بر تولید تحمیل می‌کند، چرا که در کشورهای دیگر، میزان بارندگی آنقدر زیاد است که هزینه‌ای بر تولید تحمیل نمی‌کند.

خسارت 654 میلیارد تومانی سرمازدگی به باغات آذربایجان شرقی

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی اما اشاره‌ای به میزان خسارت‌های سرمازدگی دیررس بهاره کرد و اظهار داشت: میزان خسارت‌ها به باغات استان 654 میلیارد تومان برآورد شده است.

وی افزود: اقداماتی که در تمام کشورهای توسعه یافته انجام می‌شود در بیشتر باغات استان ما هم انجام می‌شود، به ویژه در باغ‌های میانه و اهر هم اکنون این اقدامات در حال انجام است.

به گفته فتحی کم‌ترین خسارت سرمازدگی در بخش زراعت و بیشترین خسارت در باغات اتفاق افتاده است.

اگر باغات در محل‌ها و شیب‌های مناسب کشت شود، از سرمازدگی دیررس بهاری مصون خواهد بود، علاوه بر آن اگر باغ به سیستم نوین آبیاری مجهز شود، میزان سرمازدگی را کاهش می‌دهد. رئیس جهاد کشاورزی استان ادامه داد: اگر باغات در محل‌ها و شیب‌های مناسب کشت شود، از سرمازدگی دیررس بهاری مصون خواهد بود، علاوه بر آن اگر باغ به سیستم نوین آبیاری مجهز شود، میزان سرمازدگی را کاهش می‌دهد.

وی استفاده از اقلام مناسب را از دیگر راهکارهای کاهش خسارت‌ها دانست و ابراز داشت: درختان گردو در شهرستان‌های کلیبر، هوراند، مراغه از بین رفته و کشاورزان تا 2 سال نخواهند توانست محصولی برداشت کنند.

هر 7 روستا به یک کارشناس کشاورزی دسترسی دارد

وی در بخش دیگری از سخنان خود تلفیق دانش و تجربه کشاورزی را موجب رونق تولید دانست و گفت: برای هر 7 روستا یک کارشناس کشاورز در نظر گرفته شده که کشاورزان می‌توانند دانش نوین کشاورزی را از آنان اخذ کنند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی همچنین با اشاره به اینکه وزرات کشاورزی تلاش می‌کند تا تسهیلات کشاورزی را به سمت سود 4 درصد ببرد، ابراز داشت: در سال گذشته در زمینه اشتغال پایدار روستایی استان آذربایجان شرقی 110 میلیارد تومان تسهیلات 6 تا 9 درصد پرداخت شد.

تولیدات کشاورزی بر اساس نیاز بازار باشد

فتحی در ادامه با اشاره به اینکه کشاورز در اقتصاد سنتی به تولید دلخواه دست می‌زند، گفت: این روش در اقتصاد دانش بنیان جواب نمی‌دهد و کشاورز باید مطالبه بازار هدف را پاسخگو باشد.

وی افزود: یکی از مشکلات کشاورزان این است که بهره بردارانی که قطعات کوچکی دارند، توانایی دسترسی به بازار هدف را ندارند، برای حل مشکلات این بخش، باید تشکل‌هایی شکل بگیرند تا به بررسی و حل مشکلات این بخش بپردازند وگرنه دولت به تنهایی قادر به حل این مشکلات نیست.

چاره‌ای جز رونق تولید نداریم

بی شک بازاریابی هدفمند و بهره گیری از فناوری‌های نوین کشت، راه حل رونق بخش اقتصاد کشاورزی در کشور است، یک کارشناس کشاورزی، ابراز داشت: رونق تولید از معیارهایی تبعیت می‌کند اما استفاده از فن و علم دانش بنیانی محفلی است که باید کارها براساس آن صورت بگیرد تا به رونق تولید برسیم.

محسن قنبری با اشاره به اینکه جامعه‌ای پیشرفت می‌کند که مدیران ارشد آن به سرعت تصمیم گیری کنند، افزود: اولین شرط رونق تولید در بخش کشاورزی این است که تولیدکننده تصمیم به تولید داشته باشد و سپس نسبت به بازدهی آن اعتماد پیدا کند.

وی استفاده درست از دانش فنی را ضروری دانست و افزود: نظام بهره برداری قبل از عمل در افکار اتفاق می‌افتد، باید نگرش‌ها اصلاح شود تا بتوانیم برای تولید اقدام کنیم.

یک کارشناس کشاورزی با بیان اینکه در شرایط سخت اجتماعی قرار گرفته‌ایم، عنوان کرد: ما امروز در شرایطی قرار گرفته‌ایم که باید تحت هر شرایطی، نسبت به تولید اقدام کنیم.

قنبری در بخش دیگری با اشاره به دلایل مهم مهاجرت روستاییان به شهر تصریح کرد: نیازمند برنامه ریزی پیشگیرانه بودیم که این اقدام صورت نگرفته است، باید پیش بینی می‌کردیم که با چند درصد رشد جمعیت، منابع روستایی جوابگوی چه مقدار نیروی انسانی است.

نبود برنامه ریزی درست در بخش کشاورزی

به گفته وی، به دلیل عدم دقت در برنامه ریزی و آمایش سرزمین و پیش بینی‌های برنامه‌ای دراز مدت، برنامه ریزی درستی در بخش کشاورزی نداشتیم.

اگر دسترسی به سرمایه گذاری دراز مدت و انبوه نداشتیم، حداقل می‌توانستیم سرمایه در گردش پرداخت کنیم که به تولید تبدیل شده و معضلات دست و پاگیر را به طور مسکن حل کند. این کارشناس کشاورزی تاکید کرد: اگر دسترسی به سرمایه گذاری دراز مدت و انبوه نداشتیم، حداقل می‌توانستیم سرمایه در گردش پرداخت کنیم که به تولید تبدیل شده و معضلات دست و پاگیر را به طور مسکن حل کند.

قنبری همچنین با تشریح موانع صادرات محصولات کشاورزی اظهار داشت: صادرات یک هنر و صنعت و علم است، اما باید به تولید وصل شود، ابتدا باید تولید موجه و سالم و قابل قبول بازارهای مقصد داشته باشیم سپس به بررسی موانع صادرات بپردازیم.

وی افزود: یکسان شدن قیمت‌ها با داخل و خارج امروز محقق شده اما امنیت تولید که یکی از آنها معاف از مالیات است، اگر فردا نباشد مطمئناً سود کمتری دست کشاورز را می‌گیرد.

فروش محصولات دلهره اصلی کشاورزان است

اما آموزش بهره برداران از جمله راهکارهای مؤثر در ایجاد پایداری رونق اقتصادی بخش کشاورزی به شمار می‌رود چرا که برخی تولیدکنندگان به سبب ضعف دانش در به کارگیری درست منابع آبی و نهاده‌ها با مشکلاتی روبرو هستند و درنهایت این امر منجر به هدر رفت محصولات کشاورزی می‌شود.

یکی از کشاورزان استان آذربایجان شرقی،  می‌گوید: وقتی یک نفر وارد عرصه تولید کشاورزی می‌شود باید افکار آن رونق پیدا کند تا در نهایت تولید نیز به رونق برسد.

تمام عوامل تولید دست یک وزارتخانه نیست و هر وزارتخانه مرتبط با بخش کشاورزی و تولید، سیاست خاص خود را پیاده می‌کند که موجب سردرگمی بهره برداران می‌شود علی هاشمی نرخ بالای سود تسهیلات کشاورزی را بسیار بالا دانست و افزود: قیمت نهاده‌های کشاورزی افزایش پیدا کرده و باعث شده قیمت تمام شده محصولات کشاورزی نیز افزایش پیدا کند و این یکی از موانع مهم بخش کشاورزی تلقی می‌شود.

این کشاورز همچنین نحوه فروش محصولات کشاورزی را یکی از دلهره‌های کشاورزان عنوان و تاکید می‌کند: قیمت پایین محصولات کشاورزی، یک مانع رونق تولید است و این باعث می‌شود کشاورز دچار ضرر و زیان شود.

وی تاکید می‌کند: حفظ نباتات، باغبانی، زراعت، شیلات، امور دام از نظر کارشناسی خوب پیش می‌رود اما تمام عوامل تولید دست یک وزارتخانه نیست و هر وزارتخانه مرتبط با بخش کشاورزی و تولید، سیاست خاص خود را پیاده می‌کند که موجب سردرگمی بهره برداران می‌شود.

بسته بندی محصولات کشاورزی ما مشکل دارد

بنی هاشمی  می‌گوید: بیش از 2 هزار و 300 نوع گیاهان دارویی در کشور داریم که یک فرصت صادراتی به شمار می‌رود، سود آن بیشتر از فروش نفت است و دنیا نیز به آن نیاز دارد.

وی با تاکید بر اینکه قیمت محصولات گیاهی ما یک سوم قیمت محصولات ترکیه است اما مشکل بسته بندی داریم، می‌افزاید: برای رونق تولید و صادرات گیاهان دارویی چه اقداماتی صورت گرفته است؟ چرا هیچ حمایتی از تولید گیاهان دارویی نمی‌شود؟

این فعال عرصه تولید گیاهان دارویی تاکید می‌کند: من هنوز مشکل بیمه تأمین اجتماعی دارم، دلهره من مگر از یک کارمند کمتر است، این مشکل من اگر حل شود، می‌توانم بیشتر به تولید گیاهان دارویی فکر کنم.

رونق تولید مهم‌ترین راهکار مقابله با تحریم‌ها

اما رونق بخش کشاورزی، حرف اول اقتصاد مقاومتی است، برای رسیدن به توسعه و پیشرفت و رهایی از بحران‌های دوران سخت تحریم، چاره‌ای نداریم جز اینکه با حمایت از بخش کشاورزی، تولید را در این کشور احیا کنیم.

بخش عمده‌ای از تولید ناخالص کشور از محل محصولات کشاورزی و صنایع وابسته به آن است براین اساس باید حجم بیشتری از سرمایه‌گذاری‌ها و ایجاد جذابیت برای کارآفرینان را در حوزه کشاورزی و صنایع مرتبط با آن قرار دهیم تا این بخش در کنار سودآوری، زمینه اشتغال و تحرک در تولید را فراهم آورد.

بخش رونق تولید در کشور خلاء ها و نارسایی‌های دارد که یکی از راهکارهای رفع آن، این است که با نگاه درست و واقع بینانه تصمیم گیری کرد و با برنامه ریزی و هدف گذاری روی حوزه کشاورزی، از فعالان این بخش حمایت کرد.

رهبر انقلاب اسلامی در نامگذاری سال به نام رونق تولید بر ضرورت استفاده از ظرفیت تمام بخش‌ها در تحول و تحرک‌بخشی به اقتصاد تاکید کردند که به یقین در کشور ما با توجه به اولویت توسعه بخش کشاورزی می‌تواند به عنوان یک بخش سودآور و پیشران مطرح باشد.