بزرگنمايي:

پیام آذری - مرند – روستای هوجقان یکی از صنعتی ترین روستاهای شهرستان مرند به شمار می رود که سال هاست چراغ صنعت فتیله بافی را روشن نگه داشته است.

 روستای «هوجقان» یکی از روستاهای خوش آب و هوا در جنوب شرقی شهرستان مرند قرار دارد، این روستا به عنوان تنها تولید کننده فانوسقه یا فانوسکا(کمربند نظامی)، فتیله چراغ نفتی و سماور شناخته شده است.
سال‌ های سال، مردم این روستا در بافتن فتیله‌ های چراغ، مهارت کامل داشته و تولیدات خود را به سراسر کشور عرضه می‌ کردند. با کم شدن چراغ های نفتی و جایگزین شدن وسائل مدرن گازسوز، صنعت فتیله بافی دیگر مشتری چندانی ندارد؛ بعد از کم رونق شدن آن صنعت، مردم صنعت‌ گر این روستا به بافتن «فانوسقه» یا کمربندهای نظامی و نوار کفش پرداختند.
حال به اتفاق هم به این روستای صنعتی سر می زنیم تا ببینیم صنعت فانوسقه یا فیتیله بافی هنوز هم در این روستا نفس می کشد یا خاموش شده است؟

«هوجقان» یکی از روستاهای صنعتی مرند به عنوان تنها تولید کننده فانوسقه و فتیله چراغ نفتی و سماور در کشور شناخته شده است اما این روزها فتیله این صنعت در حال خاموشی است
در بدو ورود به روستا، تابلویی زده شده است؛ «به روستای صنعتی هوجقان خوش آمدید» در اولین میدان روستا چند پیرمرد دور هم نشسته اند پس از خوش و بش با آن ها، خودم را معرفی می کنم و از وضعیت صنعت فتیله بافی و فانوسقه بافی سوال می کنم.
از پاسخ ها و نگاه هایشان متوجه می شوم که این صنعت، حال و روز خوشی در این روستا ندارد، نشانی چند کارگاه فعال فتیله بافی را جویا می شوم و به سمت کارگاه حرکت می کنم، کارگاه فتیله بافی حاج جعفر...
با نزدیک شدن به کارگاه، صدای دستگاه ها را می شنوم انگار هنوز این صنعت، نفس هایی در این روستا می کشد و فتیله آن خاموش نشده است.

فعالیت 50 کارگاه فتیله بافی
یکی از اهالی روستای هوجقان و فعال در کارگاه فتیله بافی در گفتگو با خبرنگار مهر ، می گوید: صنعت فتیله بافی از سال 1355 وارد روستای هوجقان شد، ابتدا فتیله ها با دست بافته می شد که با پیشرفت تکنولوژی، دستگاه هایی وارد شد که اقدام به بافت فتنیله می کند.
میرصادق اسعدی ادامه می دهد: هر از گاهی این صنعت به تعطیلی کشیده شد اما امروز کم و بیش این صنعت فعال است، امروز تعداد کارگاه ها به 50 کارگاه کاهش پیدا کرده که به طور میانگین در هر دستگاه کارگاه یک تا 2 نفر نیروی انسانی کار می کند.
این فعال در صنعت فتیله بافی تصریح می کند: بیشتر فتیله هایی که بافته می شود به روستاها و مناطقی که از نعمت گاز برخوردار نیستند، ارسال می شود.
میرصادق هچنین با اشاره به وضعیت صنعت فانوسقه بافی در این روستا خاطرنشان می کند: این صنعت نیز به مدت کمی در این روستا فعال شد اما به مرور زمان به تعطیلی کشیده شد چرا که نیاز به دستگاه های پیشرفته داشت.
وی قالی بافی، کشاورزی و دامداری را از جمله مشاغل مردم روستای هوجقان عنوان می کند.

تعطیلی کارگاه ها و بیکاری جوانان
اما یکی دیگر از فعالان این صنعت، گویا دل پری دارد: در روستای هوجقان بیشتر مردم در صنعت فتیله بافی فعالیت می کردند اما به مرور زمان، بیشتر کارگاه ها تعطیل شد و اگر این چند کارگاه ها هم تعطیل شود این صنعت به کلی از بین می رود.
در روستای هوجقان بیشتر مردم در صنعت فتیله بافی فعالیت می کردند اما به مرور زمان، بیشتر کارگاه ها تعطیل شد و اگر این چند کارگاه ها هم تعطیل شود این صنعت به کلی از بین می رود
حسن اسدی ادامه می دهد: دامداری در این روستا بسیار فعال بود اما بهداشت مانع شد و مردم، دام های خود را فروختند، کشاورزی هم که به خاطر کم آبی از بین رفته که باعث افزایش بیکاری جوانان و مهاجرت به شهرها شده است.
وی با اشاره به اینکه هوجقان زمانی صنعتی ترین روستای شهرستان مرند بود، تاکید می کند: از مسئولین می خواهیم به این مشکلات ما رسیدگی کنند و تنها شعار ندهند .

صادرات فتیله ها به 3 کشور
تا دهه پیش حدود 200 خانوار از اهالی این روستا، فانوسکا می بافتند اما این صنعت، به سرعت در این روستا از بین رفت اما چراغ صنعت فتیله بافی هنوز در این روستا روشن مانده است.
اما یکی دیگر از فعالان صنعت فتیله بافی در مرند که در زیرزمینی کارگاه فتیله بافی خود را با کمک بسیج سازندگی راه اندازی کرده است، می گوید: این کارگاه را ابتدا با40میلیون تومان راه انداختم که 30 میلیون تومان آن را از تسهیلات اقتصاد مقاومتی قرارگاه بسیج سازندگی استفاده کردم.
بهرام باقری می افزاید: با راه اندازی این کارگاه برای 12 نفر اشتغال ایجاد شد که چهار نفر آن در این کارگاه و 8 نفر دیگر در کارگاه مکمل آن برای مراحل بعدی تولید مشغول به کارهستند.
این فعال صنعتی حمایت مسئولان را لازمه توسعه صنعت و ایجاد اشتغال می داند و اذعان می دارد: مواد اولیه را از اصفهان خریداری می کنیم، تعمیرات دستگاه ها را هم خودمان انجام می دهیم چون نمونه دیگری از آن در کشور وجود ندارد.
وی از صادرات فتیله های تولید شده در روستای هوجقان به سه کشورهای عراق، افغانستان و پاکستان خبر می دهد.
این روستای صنعتی می تواند به الگویی برای سایر روستاها تبدیل شود، با پیشرفت تکنولوژی و از بین رفتن یک صنعت، مردم و صنعت گران می توانند با آینده پژوهی که از سوی سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی صورت می گیرد و با سپری کردن آموزش های لازم، صنعت دیگری را به تناسب نیاز منطقه، جایگزین آن کنند تا علاوه بر رونق صنعت دست، در اشتغال زایی نیز نقش موثری ایفا کنند.