بزرگنمايي:

پیام آذری - مهاباد - طرح تنفس جنگل های شمال و محدودیت در بهره برداری از درختان آن به بهانه ای برای طمع سودجویان و تامین چوب مورد نیاز کارخانه ها از درختان جنگلی زاگرس شده است؛ طمعی که اگر عزم ها برای مقابله با آن جدی نباشد، نفس های زاگرس را به شمارش می اندازد.
به گزارش ایرنا، دولت طرح چند ساله تنفس جنگل های شمال با هدف احیای دوباره این جنگل های بی نظیر در سطح جهان را به مرحله اجرا گذاشته و خروج قطعی بهره برداران برداشت چوب از اواخر سال 1396 به طور قطعی از این جنگل ها عملیاتی شده است.
برداشت چوب از جنگل های شمال کشور تنها 10 درصد نیاز چوبی صنایع کشور را تامین می کرد و با اجرای این طرح قرار شد این نیاز با توجه بیشتر به زراعت چوب تامین شود؛ اکنون حدود 220 هزار هکتار زراعت چوب در کشور وجود دارد که بر اساس قانون توسعه برنامه ششم، 75 هزار هکتار دیگر باید به آن اضافه شود اما این مهم تاکنون محقق نشده است.
در کنار محدودیت ها در بهره برداری از جنگل های شمال و به ثمر نرسیدن زراعت چوب، واردات چوب نیز به داخل کشور به خاطر نوسان نرخ ارز محدودتر شده و تعرفه های گمرکی آن نیز افزایش یافته است.
در این میان چشم طمع سوداگران چوب به سمت درختان زاگرس که طبق قانون جزو جنگل های حفاظت شده به شمار می رود، دوخته شده و طبق گفته شاهدان عینی قلع و قمع درختان در سطوح گسترده ای در جنگل های زاگرس و حتی جنگل های منطقه ارسباران آذربایجان آغاز شده است.
سوداگران چوب، ناعادلانه درختان جنگلی را قطع می کنند و سپس از طریق بیراهه ها و جاده های فرعی برای تهیه ذغال به کوره ها یا به استان های شمالی کشور منتقل می کنند.
خبرگزاری ایرنا برای بررسی و پیگیری بیشتر مساله قاچاق چوب درختان جنگلی میزگردی تخصصی را با حضور «مجید پاتو» رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد، «جعفر نوری» رییس اداره تعزیرات حکومتی مهاباد، سرهنگ «مصیب اسماعیلی» معاون عملیاتی انتظامی مهاباد، «جمال الدین خالدی» مدیرعامل تعاونی محیط زیست مهاباد و «دیاکو توتونچی» همیار و فعال طبیعت در مهاباد برگزار کرد.
** برداشت از جنگل های ایران تاریخ 100 ساله دارد
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد گفت: طرح بهره برداری جنگل های ایران و غارت این سرمایه ملی به سال های 1297 و زمانی که طبق قراردادی بهره برداری از جنگل های شمال به پیمانکاران روسی داده شده بود، برمی گردد.
مجید پاتو افزود: جنگل های شمال کشور ذخایر بسیار ارزشمندی از دوران سوم زمین شناسی هستند و کشورهای محدودی دارای این گونه پوشش گیاهی بوده و در نوع خود این جنگل به سبب تنوع و اهمیت زیست محیطی بی نظیر است.
وی اضافه کرد: اهمیت جنگل های شمال بسیار بالاتر از آن است که از آنها به عنوان تامین کننده نیاز چوبی و دیگر فرآوردهای چوبی استفاده شود.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد گفت: نیازهای چوبی و فرآوردهای کاغذی از سنوات گذشته به صورت تعریف شده تبیین شده و راه های تامین آن نیز بطور کامل مطرح شده است.
وی با اشاره به اجرایی شدن طرح تنفس جنگل های شمالی بیان کرد: در این طرح به مدت سه سال حق برداشت و بهره برداری از درختان کامل و تنومند متوقف شده است اما در مورد درختان خشک همچنان ادامه دارد.
پاتو ادامه داد: طرح ممنوعیت بهره برداری از جنگل های شمال به طور کامل از سال 1399 اجرایی می شود و از این رو مسوولان باید از هم اکنون برای تامین چوب مورد نیاز کشور از طریق زراعت چوب برنامه ریزی کنند.
وی در خصوص اهمیت جنگل های زاگرس نیز گفت: جنگل‌های زاگرس با 6 میلیون هکتار مساحت حدود 40 درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهد؛ 70 درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را بلوط‌ ها تشکیل می دهد که در حدود 12 استان کشور گسترده شده است.
به گزارش ایرنا جنگل های زاگرس بر اساس مطالعات پالینولوژی در حدود 14 تا 15 هزار سال قبل با درختان پراکنده بلوط و بنه تشکیل شده و از پنج هزار سال پیش جنگل های متراکم و نیمه متراکم بلوط به طور کامل در این منطقه ایجاد شده است.
جنگل های زاگرس به سه بخش شمالی، میانی و جنوبی تقسیم می شود و به لحاظ محافظت از منابع آب و خاک، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیکی، مصارف درمانی، توانایی های اکوتوریستی و ارزش های زندگی دارای اهمیت زیادی است.
** قطع و حمل درختان بدون مجوز ممنوع است
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد اظهار داشت: هر گونه جابجایی و حمل چوب در بین شهرها و جاده های بین شهری بدون مجوز رسمی از اداره منابع طبیعی جرم محسوب شده و در صورت مشاهده پیگیری و برخورد قضایی می شود.
«پاتو» با اشاره به افزایش پدیده قاچاق چوب به سبب طرح ملی تنفس جنگل های شمالی، ادامه داد: برخی افراد سودجو از افزایش قیمت چوب نهایت سوء استفاده را می کنند و با قطع درختان کنار رودخانه ها و آبراهه ها به طور غیرقانونی دست به قاچاق و فروش آن می زنند.
وی در خصوص نحوه برخورد با متخلفان قطع، حمل و جابجایی چوب نیز عنوان کرد: جرایم منابع طبیعی در یک سال گذشته بازنگری شده است به طوریکه نقش بازدارندگی آنان بیشتر مورد توجه قرار گرفته و بر همین اساس برای قطع هر درخت 15 تا 75 میلیون ریال جریمه نقدی در نظر گرفته شده است.
«پاتو» اعمال نمره منفی گواهینامه و سلب حق رانندگی از یک تا 2 سال برای رانندگانی که اقدام به جابجایی محموله چوب بدون مجوز رسمی می کنند را از دیگر جریمه های برخورد با افراد متخلف عنوان کرد.
«پاتو» تاکید کرد: باید به رانندگان کامیون ها و ماشین آلات حمل بار در خصوص شرایط حمل بار اطلاع رسانی کرد تا از حمل هرگونه محموله چوبی بدون مجوز رسمی خوداری کنند.
وی افزود: تاریخ مجوز، مدت اعتبار، نوع چوب، تناژ حمل آن و شماره و تایید اداره مربوطه باید در برگه مجوز حمل چوب تعیین و محرز باشد تا اجازه ادامه حرکت به محموله داده شود.
پاتو یادآور شد: گونه های موجود در جنگل های زاگرس و منطقه ارسباران خاص هستند؛ اغلب درختان این مناطق قابل برداشت نیست و تنها به جهت حفاظت از خاک و ذخایر آبی اهمیت زیست محیطی دارد.
مدیرعامل تعاونی حفظ محیط زیست مهاباد به عنوان نخستین تعاونی کشور در زمینه حفاظت از محیط زیست گفت: با شروع ممنوعیت برداشت چوب تحت عنوان دوره تنفس جنگل های شمالی باید نظارت و کنترل دولت بر سایر منابعی که در خطر بهره برداری قرار دارد از جمله جنگل های زاگرس و ارسباران بیشتر باشد اما اکنون این نظارت ها در حد مطلوب نیست و ما همه روز محموله های چوب را در جاده ها به وفور مشاهده می کنیم.
جمال الدین خالدی افزود: متاسفانه متخلفان زیر سایه ضعف نظارت و برخورد دستگاه های مرتبط از جمله محیط زیست، سازمان جنگل ها و نیروی انتظامی درختان را از ریشه کنده و به راحتی از مسیرهای رسمی منتقل می کنند.
وی با تاکید به اینکه محیط زیست و ذخایر منابع طبیعی ما هم اکنون در شرایط حداقلی خود قرار دارد، بیان کرد: از این رو حفاظت از منابع موجود نیازمند توجه و نظارت بیشتری است.
وی ادامه داد: سیاست برخی از وزارتخانه ها از جمله جهاد کشاورزی چندین سال است بر اساس افزایش تولید فرآورده ها به قیمت نابودی منابع طبیعی برنامه ریزی شده و اجرا می شود که این روند باعث مایوس شدن علاقه مندان و فعالان زیست محیطی شده است.
خالدی همچنین با اشاره به بیانات و فتوای رهبر معظم انقلاب در سال 1396 در خصوص حفظ منابع طبیعی بیان کرد: این امر نشان از بصیرت و آگاهی ایشان نسبت به عواقب نابودی این منابع دارد.
وی اضافه کرد: جنگل های زاگرس و ارسباران به عنوان یک سرمایه ارزشمند ملی است که باید با کمترین تخریب و تصرف برای نسل ها و فرزندان آینده حفظ کنیم.
** حمل چوب در محورهای مواصلاتی ممنوع است
معاون عملیاتی انتظامی مهاباد گفت: هر گونه حمل محموله های چوب در خارج از شهرها و در محورهای مواصلاتی مشمول قانون قاچاق بوده و برخورد با آنان در چهارچوب وظایف عوامل انتظامی است.
سرهنگ مصیب اسماعیلی افزود: دستورالعمل توقف محموله های چوب به ایستگاه های بازرسی، گشت های انتظامی و کلانتری های شهرستان ابلاغ شده است.
وی اظهار داشت: از ابتدای امسال پنج محموله چوب قاچاق در این شهرستان کشف و ضبط شده است و متخلفان با تشکیل پرونده به مراجع قضایی و تعزیراتی معرفی شده اند.
وی از شهروندان خواست در صورت مشاهده هرگونه محموله چوب جنگلی و باغی با تماس با شماره تلفن رایگان 110 موضوع را به اطلاع ماموران نیروی انتظامی برسانند.
** متخلفان حمل چوب در تعزیرات حکومتی جریمه می شوند
مسوول اداره تعزیرات مهاباد گفت: این اداره به صورت یک سازمان شبه قضایی در برخورد با متخلفان قاچاق چوب عمل کرده و متخلفان را جریمه نقدی می کند.
جعفر نوری ادامه داد: طبق ماده 48 قانون اشاره به حمل چوب به عنوان یک کالای قاچاق تلقی شده و در صورت توقیف آن منجر به صدور رای خواهد شد.
وی با بیان اینکه مسله قاچاق چوب از چندین سال قبل در دیگر شهرهای آذربایجان غربی از جمله نقده، ارومیه، اشنویه و خوی دیده شده، گفت: حساسیت به پدیده قاچاق چوب باید زوتر از زمان حال انجام می گرفت ولی متاسفانه در سال های گذشته هیچ اقدامی در برخورد با این معضل زیست محیطی انجام نشده است.
نوری با قدردانی از ایرنا در حساس سازی جامعه نسبت به برخورد با قاچاق چوب اظهار داشت: این حساسیت باید در تمام نقاط استان وجود داشته باشد زیرا قاچاق چوب هم اکنون به شکل گسترده ای در دیگر شهرهای آذربایجان غربی در حال انجام است و هیچ اقدامی نیز برای برخورد با آنان از سوی مسوولان صورت نمی گیرد.
این مسوول با اشاره به اینکه برخورد و شناسایی «اره بدست ها» باید در اولویت مبارزه با قاچاق قرار گیرد، گفت: مبالغ جریمه های نقدی محکومان باید در جهت بازیابی و کاشت دوباره درختان صرف شود.
وی اضافه کرد: میزان ارزش گذاری بارهای توقیف شده یک تا سه برابر محموله های کشف شده است که در اکثرا موارد به دلیل احساس ندامت و پشیمانی فرد خاطی، جریمه وی به یک برابر هزینه بار حمل شده تقلیل پیدا می کند.
نوری اظهار داشت: بیشتر رانندگانی که اکنون محموله آنان توقیف می شود در بازرسی و بازجویی از آنان، به این نکته اشاره می کنند که چندین سال است چنین بارهای را جابجا میکنند در حالی که از جرم بودن آن خبر نداشته اند.
** رسانه ها صدای رسای همیاران طبیعت باشند
یک همیاران طبیعت در مهاباد گفت: رسانه ها می توانند برای مقابله با پدیده قاچاق چوب صدای رسای همیاران طبیعت باشند و خطرهای گسترش این پدیده را به جامعه منتقل کنند.
«دیاکو توتونچی» با انتقاد از برخورد سلیقه ای با این معضل اجتماعی افزود: باید اجازه داده شود که رسانه ها به صورت محلی و منطقه ای در خصوص این پدیده اطلاع رسانی کنند.
وی اضافه کرد: مدارس، مساجد و حتی مهدهای کودک نیز می توانند تریبون هایی برای نهادینه کردن فرهنگ همیاری با طبیعت باشند و لازم است با برنامه ریزی دقیق و اصولی از این فرصت به خوبی استفاده شود.
توتونچی با انتقاد از کم کاری صدا و سیما در این زمینه یادآور شد: نقش رسانه ملی و خبرگزاری ها در آموزش و اطلاع رسانی به مردم بسیار مهم است و با استفاده از این منابع نیز می توان با پدیده های تخریب و تصرف های غیرقانونی در طبیعت مقابله کرد.
**راهکارهایی عملی برای مقابله با قاچاق چوب پیدا کنیم
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد گفت: واردات چوب با تعرفه های کم و اختصاص یافتن یارانه های واردات آن می تواند در کاهش قاچاق چوب و جلوگیری از غارت کردن این سرمایه های گرانبها موثر باشد و به این ترتیب عواقب خطرناک زیست محیطی نابود شدن جنگل های زاگرس و ارسباران را کنترل کرد.
«پاتو» بیان کرد: زراعت چوب و استفاده از نهال های ویژه که در مدت زمان کمتری نسبت به سایر گونه های درختی دیگر رشد می کنند به همراه ارایه تسهیلات و بسته های تشویقی به کشاورزانی که از این طرح ها استفاده می کنند از راه های پیشگیری از قاچاق چوب به شمار می رود.
وی با بیان اینکه عواقب برداشت بی رویه از مراتع و ذخایر زیست محیطی مربوط به منطقه خاصی نیست و کل کشور حتی جهان را دربرمی گیرد، افزود: حساس کردن افکار عمومی و به خصوص روستاییان که سروکار بیشتری با این منابع دارند باید در دستور کار مسوولان قرار گیرد.
«پاتو» ارتباط چهره به چهره با متخلفان و شفاف سازی در خصوص نفع اقتصادی منابع طبیعی در مقابل نفع زیست محیطی را نیز از روش های دیگر این فرهنگ سازی دانست.
استفاده از آبگرمکن های خورشیدی و تنورهای گازی و جایگزین کردن این امکانات برای افرادی که خواهان دست کشیدن از قطع درختان هستند از دیگر برنامه سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور است.
مدیرعامل تعاونی حفظ محیط زیست مهاباد گفت: شهرهای زاگرس نشین، دهیاران، شوراها، تمام آحاد مردم و کارمندان باید در حفظ منابع طبیعی به خصوص چوب به صورت متحد و با انسجام کافی اقدام کنند و اجازه سوءاستفادهای احتمالی را به حداقل برسانند.
خالدی با اشاره به ضرورت رسیدگی بیشتر به پدیده قاچاق چوب افزود: جلوگیری و مقابله با این حرکت باید در منشا آن اتفاق بیافتد و اکتفا به برخورد با سودجویان این پدیده نمی تواند عامل کافی برای کنترل باشد.
جنگل های زاگرس و خطرهای ناشی از نابودنی آنها تنها به قطع چند اصله درخت، ارزش های طبیعی و ذخیرگاهی ژنتیکی، اهمیت این جنگل ها در ذخیره آب و مقابله با ورود ریزگردها به فلات ایران ختم نمی شود، زاگرس سکونتگاه چند هزار ساله انسان هایی است که با بهره برداری از منابع جنگلی زندگی خود را سپری می کنند و هنوز هم دامن این جنگل ها مامنی برای زیست انسان است.
حفاظت از جنگل های زاگرس وظیفه یک نهاد یا سازمان خاصی نیست و همگان باید خود را در برابر جنگل های زاگرس و مقابله با قطع درختان جنگلی مسوول بدانند.
9903/3020/6185/3072