بزرگنمايي:

پیام آذری- اهمیت جنگل و نقش آن در حفظ منابع آب و خاک بر کسی پوشیده نیست اما حریم این پوشش سبز و سرمایه گرانبها بر اثر فعالیت های انسانی هر روز تنگ تر و تنگ تر می شود به گونه ای که ایران در سطح دنیا و از میان 56 کشور دارای پوشش جنگلی در جایگاه 48 قرار گرفته است.
طرح بهره برداری و بی مهری با جنگل های ایران و غارت این سرمایه ملی به سال های 1297 و زمانی که طبق قراردادی بهره برداری از جنگل های شمال به پیمانکاران روسی داده شده بود، برمی گردد.
دولت تدبیر و امید نیز طی سال های اخیر و با هدف احیای دوباره جنگل های شمال که به لحاظ طبیعی بودن در جهان بی نظیر هستند، طرح تنفس چند ساله و محدودیت بهره برداری از این جنگل ها را اعلام کرده است.
در این مدت در کنار این محدودیت ها در بهره برداری از جنگل های شمال، واردات چوب به داخل کشور نیز محدودتر شده و تعرفه های گمرکی آن نیز افزایش یافته است.
با ایجاد این محدودیت ها، سودجویان برای تامین چوب مورد نیاز کارخانه ها، دست طمع را به سوی جنگل های زاگرس که جزو جنگل های حفاظت شده و غیرقابلیت بهره برداری است، دراز کرده اند.
جنگل‌های زاگرس با 6 میلیون هکتار مساحت حدود 40 درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهد؛70 درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را بلوط‌ها شامل می‌ شود که در حدود 12 استان کشور گسترده شده است.
جنگل های زاگرس بر اساس مطالعات پالینولوژی در حدود 14 تا 15 هزار سال قبل با درختان پراکنده بلوط و بنه تشکیل شده و از پنج هزار سال پیش جنگل های متراکم و نیمه متراکم بلوط به طور کامل در این منطقه ایجاد شده است.
جنگل های زاگرس به سه بخش شمالی، میانی و جنوبی تقسیم می شود و به لحاظ محافظت از منابع آب و خاک، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیکی، مصارف درمانی، توانایی های اکوتوریستی و ارزش های زندگی دارای اهمیت زیادی است.
زاگرس از دیرباز محل سکونت انسان بوده و هم اکنون نیز بخش زیادی از مردم روستایی و عشایر منطقه از راه دامداری و برداشت از سایر محصولات جنگلی مانند مازوج، شیره سقز، بلوط و ... معیشت خود را تامین می کنند و علاوه بر آن بخشی از نیازهای مردم شهری را نیز تامین می کنند.
ارزش جنگل های زاگرس در فلات ایران زمانی بیشتر می شود که این جنگل به عنوان مانعی طبیعی در مقابل ورود ریزگردها به بافت مرکزی ایران عمل کرده و 40 درصد ذخیره گاه آبی کشور از این منطقه تامین می شود.
جنگل های زاگرس در ادوار گذشته و به دلایل متعددی از جمله آتش سوزی، خشکسالی و بیماری های درختان جنگلی و... تهدید شده اما طبیعت این جنگل ها به گونه ای است که هر بار خود را ترمیم کرده و دوباره تازگی و سرزندگی پیدا کردند.
اینک این جنگل ها در برابر عاملی جدید تهدید می شود که تیشه به ریشه جنگل زده و درختان جنگلی را از بیخ و بُن ویران می کند و دیگر امکان نفس کشیدن را از زاگرس می گیرد و مرگ تدریجی آن را رقم می زند.
سوداگران چوب، ناعادلانه درختان جنگلی را قطع می کنند و سپس از طریق بیراهه ها و جاده های فرعی برای تهیه ذغال به کوره ها یا به استان های شمالی کشور منتقل می کنند.
جنگل های زاگرس در آذربایجان غربی که بیش از 110 هزار هکتار مساحت دارد، جزو جنگل های زاگرس شمالی محسوب می شود و مدتی است که میهمانان نامهربان به جای بهره برداری اصولی از این درختان به قلع و قمع درختان جنگلی می پردازند.

** امسال 150 تُن چوب قاچاق در آذربایجان غربی ضبط شده است
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی گفت: امسال در مجموع بیش از 150 تُن چوب قاچاق در مناطق مختلف استان ضبط و چندین دستگاه خودرو نیز توقیف شده است.
سرهنگ یوسفعلی ابراهیم پور اظهار داشت: طی 10 سال گذشته در مجموع 10 تُن چوب قاچاق در استان کشف شده بود در حالی که امسال این میزان 15 برابر افزایش یافته است و این جهش، ضرورت توجه به این امر را نشان می دهد.
وی اضافه کرد: با وجود تمام تلاش های انجام شده تنها 10 درصد از چوب های قاچاق کشف و ضبط شده و مابقی به دور از چشم ماموران یگان حفاظت و نیروی انتظامی به صورت قاچاق از استان خارج می شود.
وی افزود: بحث قاچاق و حمل غیرمجاز چوب در استان های غربی و شمالغرب کشور از زمانی که دولت طرح تنفس جنگل های شمال را اجرا کرد، به وجود آمده است.
سرهنگ ابراهیم پور گفت: نظارت های منابع طبیعی بر حمل و انتقال چوب های غیرجنگلی باید قبل از بارگیری محموله انجام گیرد و تنها در این صورت است که مجوز لازم از سوی این ارگان صادر می شود.

** پرونده قاچاقچیان چوب به تعزیرات حکومتی فرستاده می شود
یکی از دستگاه هایی که می تواند در زمینه چوب های قاچاق اظهار نظر کند، تعزیرات حکومتی است، البته نظارت این ارگان با توجه به استعلام از منابع طبیعی و تنها در خصوص حمل چوب قاچاق است.
رییس اداره تعزیرات حکومتی مهاباد و پیرانشهر که از مناطق عبوری چوب های قاچاق به شمار می رود، گفت: پرونده 2 محموله قاچاق چوب درختان جنگلی در این اداره بررسی شده است و متخلفان به پرداخت جریمه نقدی محکوم شده اند.
جعفر نوری اظهار داشت: این 2 محموله در مجموع با وزن 17 تُن در 2 دستگاه خودرو کشنده در یکی از شهرستان های جنوبی استان بارگیری شده بود و در ایست بازرسی سه راهی دارلک محور مهاباد - ارومیه توقیف و با توجه به قاچاق بودن حمل محموله های چوب جنگلی پرونده آنها به اداره تعزیرات حکومتی مهاباد ارسال شد.
وی افزود: در این اداره ضمن تشکیل پرونده برای متهمان، استعلام های لازم در مورد جنگلی بودن یا غیرجنگلی بودن چوب های کشف شده از اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد صورت گرفت و کارشناسان نوع چوب ها را بید جنگلی تشخیص دادند.
نوری گفت: رییس شعبه ویژه رسیدگی به جرایم قاچاق کالا و ارز اداره تعزیرات حکومتی مهاباد نیز متهمان را به ضبط محموله و پرداخت 68 میلیون ریال جزای نقدی محکوم کرد.
رییس اداره تعزیرات حکومتی مهاباد و پیرانشهر افزود: این جریمه نقدی تنها برای حمل غیرمجاز چوب جنگلی بوده و جریمه قلع و قمع درختان در صلاحیت این اداره نیست و این موضوع توسط ارگان های دیگر بررسی می شود.
وی یادآور شد: مهمترین راهکار مقابله با قاچاق چوب، جلوگیری از قطع درختان در مبدا است و در این زمینه شوراهای اسلامی روستا و دهیاران می توانند با تعامل خود با دستگاه مرتبط از قاچاق چوب جلوگیری کنند.

** مهاباد گذرگاهی برای انتقال چوب های قاچاق
110 هزار هکتار از جنگل های آذربایجان غربی در شهرستان های پیرانشهر، سردشت و مهاباد قرار دارد و قاچاقچیان چوب محموله های چوب را از طریق محورهای مواصلاتی مهاباد به استان های مرکزی کشور انتقال می دهند.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد گفت: امسال در مجموع بیش از 100 تُن چوب در محورهای مواصلاتی این شهرستان کشف و خودروهای حمل کننده نیز توقیف شده است.
مجید پاتو افزود: طبق قانون هرگونه قطع و حمل محموله های چوب بدون اخذ مجوزهای لازم ممنوع است و با متخلفان برابر قانون برخورد می شود.
وی یادآور شد: باغدارانی که قصد دارند درختان فرسوده و خشک باغ خود را نیز قطع کنند باید مجوز قطع درختان را از جهادکشاورزی اخذ کنند و این اقدام با نظارت منابع طبیعی انجام شود.
پاتو گفت: یکی از شگردهای قاچاقچیان پنهان کردن چوب های جنگلی در بین چوب درختان غیرجنگلی و رودخانه ای است و آنان از این طریق می خواهند قانون را دور بزنند؛ با توجه به اینکه تنها منبع رسمی تشخیص درختان جنگلی از غیره کارشناسان منابع طبیعی است لذا باید هر محموله چوب مجوز غیرجنگلی بودن را از این ارگان دریافت کند.
این گزارش و صدها صدای دیگر نمی تواند به تنهایی پدیده قاچاق چوب را در کشور مهار یا کنترل کند؛ واقعیت امر این است که سوداگران چوب نیز برای تامین چوب مورد نیاز خود از هر حربه ای استفاده می کنند که لازم است مسوولان امر برای مقابله با پدیده قاچاق چوب راهکارهای عملی پیدا کنند.
راهکارهای کوتاه مدت مقابله با پدیده قاچاق چوب و جلوگیری از قطع درختان جنگلی، اجازه واردات چوب به کشور و برداشتن تعرفه های گمرکی از چوب و سایر صنایع وابسته به آن است که می تواند تا حدودی اعمال فشارها بر جنگل های زاگرس و ارسباران در آذربایجان را کاهش دهد.
راهکار بلند مدت مقابله با قاچاق چوب نیز توجه بیشتر به زراعت چوب و اعطای تسهیلات بانکی با بازپرداخت بلند مدت به کشاورزان فعال در این عرصه است؛ طرحی که باید از چند سال قبل از اجرای طرح تنفس جنگل های شمال اجرا می شد.
با توجه به اینکه ممنوعیت بهره برداری کامل از جنگل های شمال از سال 1399 اجرا می شود، از هم اکنون باید برای فاز دوم هجوم غارتگران جنگل ها زاگرس برنامه ریزی شود و با برنامه ریزی های اصولی چوب های مورد نیاز صنایع مربوطه را از مزارع نه از جنگل تامین کنیم.